Cukrzyca jest jedną z chorób cywilizacyjnych, która nie omija dzieci. Jak szkoła wspiera uczniów z chorobami przewlekłymi? Czy nauczyciele powinni odbyć specjalistyczne szkolenia?
Dziecko z cukrzycą w szkole. Jakie przepisy?
Do Ministerstwa Edukacji Narodowej docierają sygnały o niewystarczającym przeszkoleniu nauczycieli w zakresie wsparcia uczniów chorujących na cukrzycę typu 1. Jak podkreśla posłanka Katarzyna Osos, problem najczęściej dotyczy najmłodszych uczniów z klas 1-3, którzy często obawiają się mówić nauczycielom o swoich potrzebach i objawach choroby. W odpowiedzi na zapytanie poselskie, wiceminister edukacji Paulina Piechna-Więckiewicz przedstawiła najważniejsze przepisy dotyczące tego zagadnienia.
Współpraca dyrektora szkoły z rodzicami
MEN przypomina, iż dyrektor szkoły w celu zapewnienia warunków organizacyjnych opieki zdrowotnej nad uczniami współpracuje z:
- podmiotami sprawującymi opiekę zdrowotną nad uczniami;
- rodzicami w przypadku wystąpienia problemów zdrowotnych lub higienicznych, w oparciu o procedury organizacyjne postępowania.
Stanowi o tym art. 11 ustawy z dnia 12 kwietnia 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami.
Zgodnie zaś z art. 155 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, w celu zapewnienia dziecku odpowiedniej opieki, odżywiania oraz metod opiekuńczo-wychowawczych, rodzic dziecka przekazuje dyrektorowi szkoły uznane przez niego za istotne dane o stanie zdrowia, stosowanej diecie i rozwoju psychofizycznym dziecka. W szczególności dotyczy to przekazania przez rodziców informacji od lekarza sprawującego opiekę nad uczniem z cukrzycą o objawach oraz sposobie postępowania w sytuacji wystąpienia zaburzeń stanu zdrowia.
Uczeń z cukrzycą w szkole. Czy można podać leki?
Opieka nad uczniem przewlekle chorym lub niepełnosprawnym w szkole jest realizowana przez pielęgniarkę środowiska nauczania i wychowania albo higienistkę szkolną (art. 20 ustawy o opiece zdrowotnej nad uczniami).
Zakres tej opieki określony został w załączniku nr 4 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej. „Zadanie to obejmuje m.in. realizację świadczeń pielęgniarskich oraz wyłącznie na podstawie zlecenia lekarskiego i w porozumieniu z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, na którego liście świadczeniobiorców znajduje się uczeń, zabiegów i procedur leczniczych koniecznych do wykonania u ucznia w trakcie pobytu w szkole” – podkreśla Piechna-Więckiewicz.
W celu zapewnienia właściwej opieki nad uczniami przewlekle chorymi w szkole pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania albo higienistka szkolna współpracuje z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, rodzicami, pełnoletnimi uczniami oraz dyrektorem i pracownikami szkoły. Współpraca ta obejmuje wspólne określenie sposobu opieki nad uczniem dostosowanego do stanu zdrowia ucznia w sytuacji konieczności podawania leków oraz wykonywania innych czynności podczas pobytu ucznia w szkole (zgodnie z art. 21 ustawy o opiece zdrowotnej nad uczniami).
Podawanie leków lub wykonywanie innych czynności podczas pobytu ucznia w szkole przez pracowników szkoły może odbywać się wyłącznie za pisemną zgodą tych pracowników i po odbyciu właściwego przeszkolenia.
Dyrektor zapewnia szkolenia pracowników
Ponadto dyrektor szkoły, zgodnie z art. 22 ustawy o opiece zdrowotnej nad uczniami, zapewnia pracownikom szkoły szkolenia lub inne formy zdobycia wiedzy na temat sposobu postępowania wobec uczniów przewlekle chorych lub niepełnosprawnych, odpowiednio do potrzeb zdrowotnych uczniów.
Pracownicy szkoły lub placówki podlegają też przeszkoleniu w zakresie udzielania pierwszej pomocy (na podstawie § 21 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach).
MEN podkreśla, iż każda z form szkolenia powinna mieć swój plan szkolenia, zakres wiedzy i umiejętności oraz formalne poświadczenie jej ukończenia, w tym nazwę i dane podmiotu szkolącego.
W sytuacjach nagłych, gdy stan zdrowia dziecka wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej, każdy jest zobowiązany do udzielenia pomocy przedmedycznej w zakresie posiadanych umiejętności oraz do skutecznego powiadomienia o tym zdarzeniu podmiotów ustawowo powołanych do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Wynika to z art. 4 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym.
Gdzie szukać dodatkowych informacji?
Szczegółowe informacje dotyczące funkcjonowania dziecka przewlekle chorego, w tym na cukrzycę, można też znaleźć na stronach:
• https://www.gov.pl/zdrowie/dziecko-z-cukrzyca;
• https://www.gov.pl/web/zdrowie/uczen-przewlekle-chory-w-szkole
Źródło: Zapytanie nr 2061 w sprawie szkoleń dla nauczycieli szkół podstawowych w zakresie wsparcia dzieci z cukrzycą typu 1/Sejm
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2024 r. poz. 737, ost. zm. Dz. U. z 2024 r., poz. 1933);
Ustawa z dnia 12 kwietnia 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami (Dz. U. z 2019 r., poz. 1078);
Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (j. t. Dz. U. z 2020 r. poz. 1604; ost. zm. Dz. U. z 2024 r. poz. 933);
Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2024 r. poz. 652).