Nowy, niespodziewany zakaz w szkołach w roku szkolnym 2025/2026? Ministerstwo Zdrowia przygotowuje zmiany. Co na to rodzice, nauczyciele i uczniowie?

Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
rozwiń więcej
szkoła, zakaz, kawa, ministerstwo zdrowia / Nowy, niespodziewany zakaz w szkołach w roku szkolnym 2025/2026? Ministerstwo Zdrowia przygotowuje zmiany. Co na to rodzice, nauczyciele i uczniowie? / shutterstock

Ministerstwo Zdrowia przygotowuje znaczące zmiany w przepisach dotyczących żywienia i dostępności produktów w placówkach oświatowych - nie chodzi o wyroby tytoniowe czy alkoholowe, bo to oczywiste, ale i innego typu używkę. Nowe rozporządzenie zakłada całkowity zakaz sprzedaży znanego i lubianego przez wielu produktu - na terenie szkół – co ważne, bez względu na wiek kupującego.

rozwiń >

Rewolucja w szkolnej stołówce i nowy zakaz

Ministerstwo Zdrowia przygotowuje znaczące zmiany w przepisach dotyczących żywienia i dostępności produktów w placówkach oświatowych. Nowe rozporządzenie zakłada całkowity zakaz sprzedaży kawy na terenie szkół – co ważne, bez względu na wiek kupującego. Obok tej kontrowersyjnej regulacji, projekt wprowadza również nowe wytyczne dla szkolnych jadłospisów, promując prozdrowotną i proekologiczną tzw. dietę planetarną. Chociaż resort zdrowia argumentuje, że zmiany odpowiadają na obawy rodziców, część organizacji społecznych wyraża zdecydowany sprzeciw.

Autopromocja

Zakaz kawy w szkole: odpowiedź na obawy czy nadmierna regulacja?

Ministerstwo Zdrowia uzasadnia planowany zakaz sprzedaży kawy w szkołach, powołując się na postulaty rodziców, opiekunów i dyrektorów placówek, którzy zgłaszali Państwowej Inspekcji Sanitarnej obawy związane ze wzmożoną konsumpcją kawy przez dzieci, a nawet ryzykiem jej spożywania przez najmłodszych uczniów. Celem ma być ochrona zdrowia najmłodszych i ograniczanie niepożądanych nawyków.

kawa

kawa

Shutterstock

Zakaz kupowania kawy w szkole - narusza wolności konstytucyjne?

Ważne

Jednakże, Stowarzyszenie Umarłych Statutów (SUS Stowarzyszenie na rzecz Praworządności w Szkołach) stanowczo protestuje przeciwko tej zmianie. Organizacja zarzuca resortowi, że w projekcie nie podano żadnych konkretnych przykładów wspomnianych postulatów ani dowodów na nadmierną konsumpcję kawy przez uczniów. SUS argumentuje, że taki absolutny zakaz jest nieproporcjonalny i nadmiarowy, a co za tym idzie, może być niezgodny z Konstytucją RP (art. 31 ust. 3).

Stowarzyszenie zwraca uwagę na kluczowy aspekt: zakaz sprzedaży kawy w szkołach nie wpłynie na jej ogólne spożycie przez uczniów, ponieważ kawa jest łatwo dostępna poza terenem placówki (sprzedaż kawy osobom niepełnoletnim nie jest w Polsce zabroniona). Istnieje wręcz ryzyko, że wprowadzenie zakazu spowoduje częstsze opuszczanie szkoły przez uczniów w czasie przerw w celu zakupu napoju poza nią, co podważa zasadność i skuteczność proponowanej regulacji.

SUS wskazuje również na inne braki w projekcie, takie jak brak jasnych i precyzyjnych norm dotyczących stosowania w szkołach diet eliminacyjnych, zdrowotnych czy wynikających ze światopoglądu (np. diet wegańskich lub religijnych), co jest istotną kwestią w coraz bardziej zróżnicowanym społeczeństwie.

Zdrowie i ekologia na talerzu

Poza kontrowersyjnym zakazem kawy, projekt rozporządzenia wprowadza nowe, kompleksowe zasady komponowania jadłospisów w placówkach edukacyjnych. Celem jest zapewnienie dzieciom i młodzieży odpowiedniego zapotrzebowania energetycznego i odżywczego, zgodnego z najnowszymi normami żywienia dla populacji polskiej.

Nowe regulacje będą dotyczyć konkretnych produktów, takich jak pieczywo, produkty zbożowe śniadaniowe, mleczne, napoje roślinne czy roślinne zamienniki produktów mlecznych – wszystkie będą musiały spełniać określone kryteria zawartości cukru, tłuszczu i soli. Kluczową innowacją jest wprowadzenie zasad tzw. diety planetarnej, która doskonale wpisuje się w działania z zakresu edukacji żywieniowej i kształtowania prawidłowych nawyków. Zakłada się m.in.:

  • zwiększenie liczby posiłków z wykorzystaniem produktów pełnoziarnistych (przynajmniej jeden główny posiłek dziennie);
  • obecność warzyw lub owoców w każdym posiłku;
  • serwowanie potraw z nasion roślin strączkowych co najmniej raz w tygodniu;
  • korzystanie z sezonowych i regionalnych produktów;
  • ograniczenie spożycia mięsa czerwonego i jego przetworów;
  • redukcję ilości cukru w diecie.

Dieta

Dieta

shutterstock

Czym jest dieta planetarna?

Dieta planetarna (Planetary Health Diet), opracowana przez Komisję EAT Lancet, to innowacyjny model żywienia, który łączy dbałość o zdrowie człowieka z troską o środowisko naturalne. Opiera się ona przede wszystkim na diecie roślinnej, bogatej w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, strączki, orzechy i zdrowe tłuszcze roślinne. Jednocześnie promuje ograniczenie spożycia mięsa czerwonego, nabiału i cukru.

Ważne

Głównym celem diety planetarnej jest poprawa zdrowia publicznego na globalną skalę oraz zminimalizowanie negatywnego wpływu przemysłu spożywczego na środowisko, w tym redukcja emisji gazów cieplarnianych i degradacji ekosystemów. Zasady tej diety są spójne z aktualnymi polskimi zaleceniami zdrowego żywienia, zawartymi w „Talerzu Zdrowego Żywienia” oraz materiałach edukacyjnych „W 3 krokach do zdrowia”, które również wskazują na potrzebę ograniczania spożycia mięsa, wprowadzania dni bezmięsnych oraz zastępowania mięsa produktami białkowymi pochodzenia roślinnego, drobiem, rybami i jajami.

Co spowodują zmiany?

Wyobraźmy sobie szkolną stołówkę, w której jeszcze niedawno można było kupić małą kawę na wynos, a w menu dominowały tradycyjne potrawy mięsne. Po wejściu w życie nowego rozporządzenia, sytuacja uległaby zmianie.

  1. Zniknęłaby możliwość zakupu kawy w szkolnym sklepiku czy automacie – niezależnie od tego, czy kupowałby ją uczeń, nauczyciel, czy rodzic. Jeśli nastolatek będzie chciał napić się kawy na przerwie, będzie musiał opuścić teren szkoły i kupić ją w osiedlowym sklepie, co wzbudza obawy SUS.
  2. W szkolnym jadłospisie zwiększyłaby się częstotliwość potraw z soczewicą, ciecierzycą czy fasolą, podawanych co najmniej raz w tygodniu.
  3. Na talerzach często pojawiałoby się pieczywo pełnoziarniste, a w każdym posiłku (nawet przy obiedzie) obowiązkowo znajdowałyby się warzywa lub owoce.
  4. Czerwone mięso byłoby serwowane rzadziej, a na stołówce częściej gościłyby dania z drobiu, ryb, jajek lub warianty wegetariańskie, np. z kotletami z warzyw strączkowych.
  5. Ograniczone zostałoby użycie cukru w deserach i napojach, co wpłynęłoby na smak np. szkolnych kompotów.

Podsumowując, te zmiany mają na celu nie tylko poprawę zdrowia uczniów, ale także kształtowanie ich świadomości ekologicznej w kontekście żywienia. Pozostaje jednak pytanie, czy całkowity zakaz kawy jest najbardziej efektywnym narzędziem do osiągnięcia zamierzonych celów zdrowotnych, czy też nieproporcjonalnym ograniczeniem, które może prowadzić do nieoczekiwanych konsekwencji.

Edukacja
Jaki urlop przysługuje dyrektorowi szkoły, który objął stanowisko w wakacje? [Przykład]
30 lip 2025

Jak objęcie w wakacje stanowiska dyrektora szkoły wpływa na urlop nauczyciela? Prezentujemy najważniejsze przepisy i praktyczny przykład.

Nowy, niespodziewany zakaz w szkołach w roku szkolnym 2025/2026? Ministerstwo Zdrowia przygotowuje zmiany. Co na to rodzice, nauczyciele i uczniowie?
30 lip 2025

Ministerstwo Zdrowia przygotowuje znaczące zmiany w przepisach dotyczących żywienia i dostępności produktów w placówkach oświatowych - nie chodzi o wyroby tytoniowe czy alkoholowe, bo to oczywiste, ale i innego typu używkę. Nowe rozporządzenie zakłada całkowity zakaz sprzedaży znanego i lubianego przez wielu produktu - na terenie szkół – co ważne, bez względu na wiek kupującego.

Błędy w wynikach matur. Kontrola NIK wykazała szereg błędów technicznych i merytorycznych
29 lip 2025

Na stronie NIK czytamy, że system sprawdzania matur nie działał jak powinien, a wyniki nie zawsze były sprawiedliwe. Wniosek dla zdających jest jeden - warto składać wniosek o wgląd do sprawdzonej pracy i weryfikację wyniku pracy maturalnej.

300 zł dla każdego ucznia od 7 do 20 roku życia. Wystarczy złożyć wniosek. Jak liczyć wiek dziecka?
28 lip 2025

300 zł netto dla każdego ucznia w wieku od 7 do 20 lat także w 2025 roku. Wystarczy złożyć wniosek w terminie od początku lipca do końca listopada tego roku. Co zmieniło się programie Dobry start? Jak liczyć wiek dziecka?

Łatwiej o stypendium w roku szkolnym 2025/2026? Wnioski do 15 września
28 lip 2025

Niebawem gminy rozpoczną przyjmowanie wniosków o stypendia szkolne, w niektórych nabór już wystartował. To ważne wsparcie dla uczniów znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej. Ile wynosi stypendium?

Kiedy nauczyciel może przejść w stan nieczynny?
25 lip 2025

W jakiej sytuacji nauczyciel może przejść w stan nieczynny? Czy dyrektor może samodzielnie podjąć taką decyzję wobec nauczyciela?

2 ważne dodatki z MOPS na rok szkolny 2025/2026 [KRYTERIA]
23 lip 2025

Rodzice spełniający wymagane kryteria m.in. próg dochodowy mogą otrzymać zasiłek rodzinny, a do niego kilka dodatków. Niektóre z nich dedykowane są dzieciom rozpoczynającym rok szkolny. Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać taką pomoc z gminy?

WF z nową podstawą programową od 1 września 2025 r.
23 lip 2025

Od 1 września 2025 r. w szkołach będzie obowiązywała nowa podstawa programowa w zakresie wychowania fizycznego. Zakłada ona m.in. promowanie zdrowego stylu życia poprzez ruch i zabawę. Co z testami sprawnościowymi?

Więcej nauczycieli z prawem do świadczenia kompensacyjnego? Teraz to przeciętnie prawie 4200 zł
22 lip 2025

Z danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynika, iż w maju 2025 r. nauczycielskie świadczenie kompensacyjne pobierało 10,8 tys. osób. Sejm pracuje nad zmianą w przyznawaniu kompensówek, tak aby mogło je pobierać więcej osób. Jak jest obecnie?

Student pracuje w wakacje. Co z ubezpieczeniem zdrowotnym?
21 lip 2025

Po rozwiązaniu umowy o pracę rodzice powinni ponownie zgłosić dziecko do ubezpieczenia zdrowotnego, jeśli nadal się uczy i nie ukończyło 26 lat. To ważne dla ciągłości ubezpieczenia - przypomina Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

pokaż więcej
Proszę czekać...