Nowy, niespodziewany zakaz w szkołach w roku szkolnym 2025/2026? Ministerstwo Zdrowia przygotowuje zmiany. Co na to rodzice, nauczyciele i uczniowie?

• Rewolucja w szkolnej stołówce i nowy zakaz
• Zakaz kawy w szkole: odpowiedź na obawy czy nadmierna regulacja?
• Zakaz kupowania kawy w szkole - narusza wolności konstytucyjne?
• Zdrowie i ekologia na talerzu
• Czym jest dieta planetarna?
• Co spowodują zmiany?

Rewolucja w szkolnej stołówce i nowy zakaz

Ministerstwo Zdrowia przygotowuje znaczące zmiany w przepisach dotyczących żywienia i dostępności produktów w placówkach oświatowych. Nowe rozporządzenie zakłada całkowity zakaz sprzedaży kawy na terenie szkół – co ważne, bez względu na wiek kupującego. Obok tej kontrowersyjnej regulacji, projekt wprowadza również nowe wytyczne dla szkolnych jadłospisów, promując prozdrowotną i proekologiczną tzw. dietę planetarną. Chociaż resort zdrowia argumentuje, że zmiany odpowiadają na obawy rodziców, część organizacji społecznych wyraża zdecydowany sprzeciw.

Autopromocja

Arkusze maturalne Matura 2025 Matematyka
Zakres podstawowy

Sprawdź

Autopromocja

Zakaz kawy w szkole: odpowiedź na obawy czy nadmierna regulacja?

Ministerstwo Zdrowia uzasadnia planowany zakaz sprzedaży kawy w szkołach, powołując się na postulaty rodziców, opiekunów i dyrektorów placówek, którzy zgłaszali Państwowej Inspekcji Sanitarnej obawy związane ze wzmożoną konsumpcją kawy przez dzieci, a nawet ryzykiem jej spożywania przez najmłodszych uczniów. Celem ma być ochrona zdrowia najmłodszych i ograniczanie niepożądanych nawyków.

Zakaz kupowania kawy w szkole - narusza wolności konstytucyjne?

Stowarzyszenie zwraca uwagę na kluczowy aspekt: zakaz sprzedaży kawy w szkołach nie wpłynie na jej ogólne spożycie przez uczniów, ponieważ kawa jest łatwo dostępna poza terenem placówki (sprzedaż kawy osobom niepełnoletnim nie jest w Polsce zabroniona). Istnieje wręcz ryzyko, że wprowadzenie zakazu spowoduje częstsze opuszczanie szkoły przez uczniów w czasie przerw w celu zakupu napoju poza nią, co podważa zasadność i skuteczność proponowanej regulacji.

SUS wskazuje również na inne braki w projekcie, takie jak brak jasnych i precyzyjnych norm dotyczących stosowania w szkołach diet eliminacyjnych, zdrowotnych czy wynikających ze światopoglądu (np. diet wegańskich lub religijnych), co jest istotną kwestią w coraz bardziej zróżnicowanym społeczeństwie.

Zdrowie i ekologia na talerzu

Poza kontrowersyjnym zakazem kawy, projekt rozporządzenia wprowadza nowe, kompleksowe zasady komponowania jadłospisów w placówkach edukacyjnych. Celem jest zapewnienie dzieciom i młodzieży odpowiedniego zapotrzebowania energetycznego i odżywczego, zgodnego z najnowszymi normami żywienia dla populacji polskiej.

Nowe regulacje będą dotyczyć konkretnych produktów, takich jak pieczywo, produkty zbożowe śniadaniowe, mleczne, napoje roślinne czy roślinne zamienniki produktów mlecznych – wszystkie będą musiały spełniać określone kryteria zawartości cukru, tłuszczu i soli. Kluczową innowacją jest wprowadzenie zasad tzw. diety planetarnej, która doskonale wpisuje się w działania z zakresu edukacji żywieniowej i kształtowania prawidłowych nawyków. Zakłada się m.in.:

• zwiększenie liczby posiłków z wykorzystaniem produktów pełnoziarnistych (przynajmniej jeden główny posiłek dziennie);
• obecność warzyw lub owoców w każdym posiłku;
• serwowanie potraw z nasion roślin strączkowych co najmniej raz w tygodniu;
• korzystanie z sezonowych i regionalnych produktów;
• ograniczenie spożycia mięsa czerwonego i jego przetworów;
• redukcję ilości cukru w diecie.

Czym jest dieta planetarna?

Dieta planetarna (Planetary Health Diet), opracowana przez Komisję EAT Lancet, to innowacyjny model żywienia, który łączy dbałość o zdrowie człowieka z troską o środowisko naturalne. Opiera się ona przede wszystkim na diecie roślinnej, bogatej w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, strączki, orzechy i zdrowe tłuszcze roślinne. Jednocześnie promuje ograniczenie spożycia mięsa czerwonego, nabiału i cukru.

Co spowodują zmiany?

Wyobraźmy sobie szkolną stołówkę, w której jeszcze niedawno można było kupić małą kawę na wynos, a w menu dominowały tradycyjne potrawy mięsne. Po wejściu w życie nowego rozporządzenia, sytuacja uległaby zmianie.

1. Zniknęłaby możliwość zakupu kawy w szkolnym sklepiku czy automacie – niezależnie od tego, czy kupowałby ją uczeń, nauczyciel, czy rodzic. Jeśli nastolatek będzie chciał napić się kawy na przerwie, będzie musiał opuścić teren szkoły i kupić ją w osiedlowym sklepie, co wzbudza obawy SUS.
2. W szkolnym jadłospisie zwiększyłaby się częstotliwość potraw z soczewicą, ciecierzycą czy fasolą, podawanych co najmniej raz w tygodniu.
3. Na talerzach często pojawiałoby się pieczywo pełnoziarniste, a w każdym posiłku (nawet przy obiedzie) obowiązkowo znajdowałyby się warzywa lub owoce.
4. Czerwone mięso byłoby serwowane rzadziej, a na stołówce częściej gościłyby dania z drobiu, ryb, jajek lub warianty wegetariańskie, np. z kotletami z warzyw strączkowych.
5. Ograniczone zostałoby użycie cukru w deserach i napojach, co wpłynęłoby na smak np. szkolnych kompotów.