Na stronie NIK czytamy, że system sprawdzania matur nie działał jak powinien, a wyniki nie zawsze były sprawiedliwe. Wniosek dla zdających jest jeden - warto składać wniosek o wgląd do sprawdzonej pracy i weryfikację wyniku pracy maturalnej.
- Błędy merytoryczne i techniczne - wyniki matur
- Wnioski o weryfikację wyniku matur z pozytywnym rozpatrzeniem
- Błędy techniczne egzaminatorów
- Błędy egzaminatorów w skali kraju
- Wnioski ze sprawdzania matur
Błędy merytoryczne i techniczne - wyniki matur
Delegatura NIK w Poznaniu przeprowadziła kontrolę doraźną, dotyczącą systemu sprawdzania i oceniania egzaminów maturalnych w latach 2021-2024. Skontrolowano Centralną Komisję Egzaminacyjną w Warszawie i Okręgową Komisję Egzaminacyjną w Poznaniu, obejmującą zakresem działania obszar województw: zachodniopomorskiego, lubuskiego i wielkopolskiego. Kontrola wykazała, że co piąty egzaminator OKE w Poznaniu „popełniał błędy merytoryczne w ocenie prac maturalnych, a od 10 proc. do 18 proc. egzaminujących popełniało błędy techniczne”.
Wnioski o weryfikację wyniku matur z pozytywnym rozpatrzeniem
W latach 2021-2024, w ramach bieżącego monitorowania jakości oceniania, co dziesiąty arkusz egzaminacyjny był ponownie sprawdzany podczas pracy egzaminatorów (w przypadku stwierdzenia błędu zmieniano wynik egzaminu). Mimo że mechanizm pozwalał na zidentyfikowanie i skorygowanie znacznej liczby błędnych ocen jeszcze przed ogłoszeniem wyników, nie wpłynęło to na zmniejszenie skali nieprawidłowo ocenionych prac, ujawnionych dopiero wskutek weryfikacji na wniosek zdających.
Przyjęty próg weryfikacji pozwalał wprawdzie na ujawnienie i skorygowanie, jeszcze przed ogłoszeniem wyników egzaminów, przynajmniej części błędów popełnianych przez egzaminatorów, jednak nie spowodował zmniejszenia skali i zakresu nieprawidłowych ocen.
W OKE w Poznaniu w wyniku weryfikacji co dziesiątej pracy ocenionej przez egzaminatora stwierdzono błędy w ocenie skutkujące koniecznością korekty wyniku egzaminu z biologii nawet w 54% sprawdzanych ponownie prac – z geografii w 27% a z chemii w 26%.
„W OKE w Poznaniu 40 proc. wniosków o weryfikację wyniku egzaminu maturalnego kończyło się jego podwyższeniem i koniecznością zmiany świadectwa dojrzałości. W całym kraju dotyczyło to 25 proc. takich przypadków. Dla wielu maturzystów zaniżenie oceny mogło oznaczać straconą szansę na studia” - czytamy.
Błędy techniczne egzaminatorów
W Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Poznaniu liczba egzaminatorów, którzy popełnili błędy techniczne skutkujące nieprawidłową oceną prac w latach 2021-2024 wynosiła: 411, 391, 630 i 322, co stanowiło od 10% do 18% wszystkich egzaminatorów oceniających prace. Błędy zostały ujawnione i wyjaśnione podczas procesu skanowania kart (czyli po zakończeniu prac zespołu egzaminatorów, a przed ogłoszeniem wyników egzaminów) i polegały na niekompletności zaznaczeń liczby punktów za rozwiązanie poszczególnych zadań na karcie odpowiedzi. Niestety, nie wszystkie błędy techniczne popełnione przez egzaminatorów były identyfikowane na tym etapie. W przypadku, gdy egzaminator zaznaczył na karcie odpowiedzi liczbę punktów za rozwiązanie zadania niezgodną z liczbą punktów w arkuszu, błędy ujawniano dopiero w wyniku weryfikacji na wniosek zdającego. Skutkowało to koniecznością zmiany wyniku egzaminu i wymianą świadectwa.
Błędy techniczne skutkujące nieprawidłową oceną prac występowały, pomimo że zgodnie z procedurą oceniania egzaminatorzy pracowali w zespołach i zobowiązani byli do podwójnej technicznej weryfikacji oceny prac. Czynności te miały być realizowane przez każdego egzaminatora w odniesieniu do sprawdzanych przez niego prac, a następnie przez kolejnego egzaminatora w ramach wzajemnej weryfikacji technicznej.
Błędy egzaminatorów w skali kraju
W latach 2021-2024 (dane za 2024 r. obejmują okres od stycznia do listopada) prawie dwukrotnie wzrosła liczba wniosków o wgląd do pracy maturalnej (z 32 tys. do 53 tys.) oraz wniosków o weryfikację sumy punktów (z 9 tys. do 16 tys.). W tym okresie liczba zdających egzamin zmniejszyła się z 360 do 308 tys. osób.
W wyniku weryfikacji na wniosek zdających stwierdzono, że co czwarta praca w skali kraju została nieprawidłowo oceniona i konieczna była wymiana świadectwa dojrzałości. Liczba takich prac wynosiła w latach 2021 – 2024 odpowiednio: 2 309, 2 637, 3 878 i 3 457. Warto zaznaczyć, że dane o błędach dotyczą tylko prac ponownie sprawdzanych, tj. około 1% wszystkich prac z różnych przedmiotów. Może to oznaczać, że faktyczna skala nieujawnionych błędów w wynikach egzaminów jest o wiele większa.
Najwięcej ujawnionych błędów, powodujących podwyższenie wyniku o ponad 20 punktów dotyczyła 52 prac, w większości z języka polskiego (30 prac). Oznaczało to zmianę wyniku egzaminu na świadectwie dojrzałości nawet o 50 punktów procentowych. Spośród dokonanych zmian sumy punktów najwięcej dotyczyło egzaminu z biologii (758, 656, 913 i 781 prac), chemii (372, 462, 676, 651) i języka polskiego (514, 660, 986, 807).
Wnioski ze sprawdzania matur
- Do Dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej: wniosek o wzmocnienie nadzoru nad realizacją zadań dotyczących sprawdzania i oceniania egzaminów maturalnych przez okręgowe komisje egzaminacyjne, w tym zwiększenie skuteczności eliminowania błędów w ocenianiu prac przed ogłoszeniem wyników egzaminów.
- Do Dyrektora Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Poznaniu: wniosek o prowadzenie rzetelnej analizy ryzyk związanych z procesem sprawdzania i oceniania prac egzaminacyjnych, w szczególności w zakresie ich poziomu oraz podjęcia działań zmierzających do skutecznego ograniczenia skali i zakresu błędów popełnianych przez egzaminatorów w OKE w Poznaniu.
Źródło: nik.gov.pl