Niekorzystne dla nauczycieli zasady obliczania wynagradzania za godziny ponadwymiarowe spowodowały wstrzymywanie w wielu szkołach wycieczek. Zasady te sprowadzają się do tego, że jeżeli klasa pojedzie na wycieczkę, to nauczyciele uczniów tej klasy nie otrzymują wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe. W odpowiedzi szkoły przestały organizować wycieczki. Zdumiewa życzeniowe myślenie urzędników MEN, którzy założyli, że tracący pieniądze nauczyciele otrzymają nagłe zastępstwa (nie wiadomo skąd), które zrekompensują im utracone dochody. Od wielu miesięcy było oczywiste, że tych zastępstw nie będzie więc szkoły przestaną organizować wycieczki szkolne.
ZNP poinformował, że ma sygnały z poszczególnych szkół, że nauczyciele bądź też całe grona pedagogiczne wstrzymują wyjścia klasowe z powodu zmian w rozliczaniu godzin ponadwymiarowych. Rzeczniczka MEN zapewnia, że resort analizuje uwagi środowiska nauczycielskiego, dąży do większej elastyczności szkół.
Rzeczniczka Związku Nauczycielstwa Polskiego Magdalena Kaszulanis o odwołanych wycieczkach szkolnych (źródło PAP):
Magdalena Kaszulanis zauważyła, że nie są to sygnały odosobnione. – Docierają do nas sygnały z poszczególnych szkół, że nauczyciele bądź też całe grona pedagogiczne wstrzymują wyjścia klasowe z powodu sytuacji, która jest po nowelizacji Karty. Uważają, że takie wyjście odbije się negatywnie finansowo na ich kolegach i koleżankach, którzy w tym czasie mieliby lekcje w ramach godzin ponadwymiarowych – powiedziała. Zaznaczyła, że jest to wyraz solidarności zawodowej. – Pilnie czekamy na zmianę tych przepisów. O to apelujemy do ministerstwa – dodała.
Jak MEN ratuje sytuację (źródło PAP) - komentarz do decyzji nauczycieli i szkół o wstrzymaniu wyjść klasowych?
Rzeczniczka MEN Ewelina Gorczyca zapewniła, że resort edukacji analizuje uwagi środowiska nauczycielskiego. – Zależy nam na tym, by połączyć docenienie ogromnego zaangażowania i odpowiedzialności nauczycieli z odpowiednią gratyfikacją, przy zachowaniu realizmu sytuacji ekonomicznej państwa – powiedziała.
Jako nauczycielka i matka wiem, jak ważne są szkolne wycieczki dla relacji, wychowania i wspólnoty szkolnej. Rozumiemy, że ich organizacja wymaga czasu, energii i często osobistego poświęcenia. Dlatego naszym celem nie jest ograniczanie takich inicjatyw, lecz uporządkowanie zasad tak, by były one jasne, uczciwe i możliwe do stosowania w praktyce – zaznaczyła.
– Chcemy, by katalog zajęć dodatkowych lepiej odpowiadał na potrzeby wszystkich nauczycieli, w tym pracujących w szkołach ponadpodstawowych, oraz uwzględniał specyfikę zajęć rewalidacyjnych. Dążymy do większej elastyczności w organizacji pracy szkół, ale równie ważna jest dla nas precyzja przepisów. Nowe rozwiązania mają być czytelne, stabilne i służyć wszystkim uczestnikom życia szkolnego przez długie lata – dodała.
Dlaczego nauczyciele nie chcą jeździć jako opiekunowie na szkolne wycieczki
Od 1 września br. weszła w życie część przepisów tzw. dużej nowelizacji ustawy Karta Nauczyciela, w tym dotyczące sposobu rozliczania godzin ponadwymiarowych. Nauczycielskie związki zawodowe wskazały na problem, który pojawia się w sytuacji, gdy nauczyciel jest w szkole, jest gotowy do pracy zgodnie z przydzielonymi mu godzinami ponadwymiarowymi, tylko nie ma klasy, bo np. jest ona na wycieczce. Podały, że nauczyciele sygnalizują, że w takich przypadkach nie otrzymują wynagrodzenia za te godziny.
I Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Ignacego Paderewskiego w Wałbrzychu - Przykład nr 1 wstrzymania wycieczek
„Informujemy, że od dnia 27 października 2025 roku nie będziemy uczestniczyć w wydarzeniach i spotkaniach na zewnątrz szkoły. Zawieszamy też współpracę z uczelniami wyższymi oraz innymi instytucjami kultury w mieście. Będziemy uczyć tylko na terenie szkoły. To nasz wspólny solidarny protest wynikający z niekorzystnych dla nas zmian w Karcie nauczyciela
” – poinformowało w piątek na swojej stronie internetowej I Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Ignacego Paderewskiego w Wałbrzychu.
Nauczyciele Przedszkoli i Szkół Miasta Opola - przykład wstrzymania wycieczek nr 2
Nauczyciele Przedszkoli i Szkół Miasta Opola złożyli w urzędzie miasta list, w którym informują, że są zmuszeni zawiesić dotychczasową współpracę w zakresie udziału uczniów w akcjach, imprezach, wizytach i wycieczkach organizowanych przez Miasto Opole, a także inne instytucje rządowe i samorządowe, instytucje kultury i uczelnie wyższe działające na terenie miasta. „Jednocześnie informujemy, że nie zamierzamy rezygnować z tych fundamentalnych aktywności, ale sprzeciwiamy się obciążaniu nauczycieli kosztami finansowymi wynikającymi z ich realizacji. Mamy świadomość, że tego typu aktywność jest kluczowa do realizacji statutowych zadań szkoły, osiągania celów wychowawczych, kształtowania postaw obywatelskich, pogłębiania wiedzy uczniów o funkcjonowaniu urzędów, instytucji kultury i uczelni wyższych” – zaznaczyli. Wyjaśnili, że w obecnych realiach organizacyjnych i prawnych realizacja tych wartościowych inicjatyw stała się niemożliwa do pogodzenia z ochroną praw pracowniczych nauczycieli. „Nie możemy pogodzić się z sytuacją, w której ucząc naszych wychowanków postaw aktywności obywatelskiej i wrażliwości na dobro wspólne, wykazywalibyśmy się jednocześnie brakiem solidarności z koleżankami i kolegami, których kosztem takie kształcenie miałoby się odbywać. W realiach szkolnych niemal każde takie wydarzenie, wyjście do instytucji kultury czy wizyta studyjna poza murami szkoły, wykracza poza ramy jednej godziny lekcyjnej i tym samym niemal zawsze odbywa się kosztem zajęć prowadzonych przez innych nauczycieli” – napisali.
MEN zaskoczone - "Myśleliśmy, że nauczyciele, którzy zostają w szkołach będą mieli zastępstwa
16 października resort edukacji wydał komunikat, w którym podał, że zasadą jest, że wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, czyli za przydzielone i zrealizowane zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze. Jednocześnie przewidziano dwa wyjątki, w których nauczyciel zachowuje prawo do wynagrodzenia, mimo niezrealizowania tych godzin. Pierwszy wyjątek dotyczy sytuacji, gdy nauczyciel na polecenie dyrektora realizuje inne obowiązki opiekuńcze lub wychowawcze, jak na przykład opieka nad uczniami podczas wycieczki, wyjść, np. do teatru, zawodów sportowych czy imprez szkolnych. Drugi przypadek dotyczy sytuacji, gdy niezrealizowanie przez nauczyciela przydzielonych mu w ramach godzin ponadwymiarowych zajęć indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego lub indywidualnego nauczania nastąpiło z przyczyn niedotyczących nauczyciela, np. choroby dziecka lub ucznia, a nauczyciel był gotów do realizacji tych zajęć.
„Nauczyciel, który nie może zrealizować zaplanowanych godzin ponadwymiarowych z przyczyn dotyczących szkoły, np. z powodu wyjazdu klasy na wycieczkę, może mieć przydzielone doraźne zastępstwo, za które przysługuje wynagrodzenie w takiej samej stawce, jak wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, lub może mieć przydzielone zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów na terenie szkoły i wtedy zachowa prawo do wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe. Organizacja pracy szkoły należy do kompetencji dyrektora szkoły” – wyjaśniło ministerstwo edukacji, odnosząc się do problemu podnoszonego przez związkowców.
„MEN analizuje obecnie zgłoszone uwagi dotyczące możliwości rozszerzenia katalogu zajęć, które nauczyciel mógłby realizować zamiast nieodbytych zajęć ponadwymiarowych, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe – w szczególności o inne prace statutowe szkoły” – czytamy w komunikacie.
Stanowisko ZNP o godzinach ponadwymiarowych (dotyczy nie tylko wycieczek, ale w tej chwili to najpoważniejszy problem w szkołach
ZNP domaga się – i postulował to już w kwietniu br. na etapie opiniowania projektu nowelizacji Karty – prawa do wynagrodzenia z tytułu godzin ponadwymiarowych również w wypadku usprawiedliwionego nieodbycia zajęć nie z winy nauczyciela.
W kwietniu br. Związek opiniował projekt nowelizacji Karty i w swojej opinii zawarł propozycje korzystnych dla nauczycieli zapisów! Postulowaliśmy m.in., aby nauczyciel miał prawo do wynagrodzenia z tytułu godzin ponadwymiarowych również w wypadku usprawiedliwionego nieodbycia zajęć. Przepis ten został z ustawy usunięty w lipcu 1992 r.
Na dwóch spotkaniach z MEN w październiku br. ZNP przedstawił i opisał niekorzystne sposoby rozliczania godzin ponadwymiarowych po nowelizacji Karty, w wyniku których nauczyciele tracą wynagrodzenie.
Przedstawiliśmy także trzy interpretacje MEN i jedną odpowiedź na interpelację poselską z lat 2009 – 2013, w których ministerstwo wprost wskazywało, że nauczyciel zachowuje prawo do wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe, gdy niezrealizowanie tych godzin nastąpiło na skutek nieobycia się zajęć lekcyjnych nie z winy nauczyciela.
W ostatnich miesiącach ZNP podczas prac grup roboczych oraz w swojej opinii do projektu nowelizacji Karty z kwietnia 2025 r. postulował doprecyzowanie art. 35 ust. 3d poprzez utrzymanie prawa do wynagrodzenia z tytułu godzin ponadwymiarowych również w wypadku usprawiedliwionego nieodbycia zajęć.
ZNP nie odpowiada za sytuację prawną powstałą po nowelizacji Karty Nauczyciela.
Za nowelizację odpowiedzialny jest resort edukacji a za stosowanie przepisów prawa organy prowadzące szkoły.