Student przedstawia pracodawcy zaświadczenie o statusie studenta. Podejmuje pracę na podstawie umowy zlecenia, ale w międzyczasie zostaje skreślony z listy studentów. Jak zapobiec takiej sytuacji, gdy kontrola statusu studenta opiera się głównie na dokumentach przedstawianych przez niego?
Okazuje się to przedsiębiorca ponosi ryzyko niezapłacenia składek ubezpieczeniowych (społecznych), których nie odprowadził bo sądził, że jego pracownik ma status studenta, a ten został skreślony z listy studentów. O tym fakcie nie powiadomi pracodawcy uczelnia i ZUS. ZUS odpowie na pytanie, czy student jest wciąż studentem, ale dopiero po złożeniu wniosku przez przedsiębiorcę.
Zasady podlegania ubezpieczeniom przez studenta
Na podstawie przepisów art. 6 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, studenci poniżej 26 roku życia zostali wyłączeni z obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu wykonywania umów zlecenia.
Przy ustalaniu braku obowiązku ubezpieczeń społecznych studenta, który wykonuje pracę na podstawie umowy zlecenia, znaczenie ma jedynie to, czy osoba ta posiada aktualny status studenta i nie ukończyła 26 roku życia.
Dla celów ubezpieczeń społecznych za studenta uznaje się osobę, która rozpoczyna studia i nabywa prawa studenta z chwilą złożenia ślubowania. Przyjęcie na studia następuje przez rekrutację, potwierdzenie efektów uczenia się, przeniesienie z innej uczelni lub uczelni zagranicznej. Statusu studenta nie posiadają natomiast uczestnicy studiów doktoranckich oraz uczestnicy studiów podyplomowych.
Co ZUS radzi przedsiębiorcom zatrudniającym studentów i bojących się odpowiedzialności za niezapłacone składki ubezpieczeniowe?
Rada ZUS jest taka:
"W razie wątpliwości ze strony zleceniodawcy, który zatrudnia studenta poniżej 26 roku życia co do jego faktycznego statusu, zleceniodawca, jako płatnik składek, może zawsze wystąpić do właściwego miejscowo oddziału ZUS o rozstrzygnięcie w drodze formalnej decyzji dotyczącej obowiązku ubezpieczeń społecznych w danej sprawie indywidualnej. Od takiej decyzji stronom postępowania przysługuje prawo odwołania do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Te same zasady dotyczą zleceniobiorców będących uczniami poniżej 26 roku życia."
Jakie wnioski ze stanowiska ZUS?
ZUS przerzucił na przedsiębiorców problem zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia rozpoznania sytuacji, kiedy student został skreślony z listy studentów.
ZUS uznaje za studenta osobę od daty przyjęcia w poczet studentów uczelni i złożenia ślubowania, do chwili ukończenia przez nią studiów lub daty skreślenia z listy studentów. Jeżeli data ślubowania jest późniejsza niż 1 października danego roku kalendarzowego, wówczas zwolnienie z obowiązkuubezpieczeń obejmuje także okres między 1 października, a dniem ślubowania.
Dniem ukończenia studiów jest:
- data złożenia egzaminu dyplomowego, a w przypadku studiów na kierunkach lekarskim, lekarsko-dentystycznym i weterynarii – data złożenia ostatniego wymaganego programem studiów egzaminu, natomiast w przypadku studiów na kierunkach farmacja i fizjoterapia, data zaliczenia ostatniej wymaganej programem studiów praktyki.
- data skreślenia z listy studentów.
Pracodawca musi we własnym zakresie rozpoznać moment zakończenia studiów przez studenta.