Resort edukacji pracuje nad zmianami dotyczącymi prawa oświatowego oraz niektórych innych ustaw. Projekt ma na celu zwiększenie ochrony praw i wolności uczniowskich. W projekcie znaleźć się mają usystematyzowane prawa i wolności ucznia, obowiązki ucznia oraz kary dla uczniów.
- MEN pracuje nad zmianami prawa oświatowego. Chodzi o większą ochronę praw i wolności uczniów
- Będą usystematyzowane prawa i wolności ucznia, obowiązki oraz kary dla uczniów
We wtorek, 14 kwietnia 2025 r. w wykazie prac legislacyjnych rządu pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw.
MEN pracuje nad zmianami prawa oświatowego. Chodzi o większą ochronę praw i wolności uczniów
Na wstępie wskazano, że prawa i obowiązki uczniowskie są istotnymi społecznie zagadnieniami. Przypomniano, że prawa i obowiązki te wynikają z ludzkiej godności," a szkoła lub placówka oświatowa to pierwsze miejsce, gdzie jednostka mierzy się z hierarchiczną podległością, nierzadko wobec władzy publicznej, będąc szczególnie narażoną na naruszenia z uwagi na wiek i nieznajomość prawa". Dodano, że kluczowym jest to, by od najmłodszych lat pokazywać uczniom jakie mają prawa, wolności oraz obowiązki, a także to, jak działają one w praktyce i z jakimi konsekwencjami będzie wiązało się ich nieprzestrzeganie.
Będą usystematyzowane prawa i wolności ucznia, obowiązki oraz kary dla uczniów
W projekcie znajdą się zmiany dotyczące usystematyzowania otwartego katalogu praw i wolności ucznia, zamkniętego katalogu obowiązków ucznia, a także kar dla uczniów oraz procedur ich wykonywania. W uzasadnieniu wskazano, że rok rocznie, wiele organizacji pozarządowych zajmujących się zagadnieniami związanymi z ochroną praw i wolności uczniowskich, informuje o tysiącach spraw, które napływają z obszaru całej Polski. „Potrzeba społeczna jest duża i państwo ma obowiązek tak otoczyć opieką uczniów, by ich prawa i wolności były realnie szanowane” – podkreślono. Dodano, że sygnały na temat naruszania praw uczniów są wciąż powszechne i stąd konieczność, by organizacje działające na ich rzecz działały profesjonalnie.
Wskazano także, że aktualnie obowiązujący przepis art. 85 ust. 5 ustawy – Prawo oświatowe, regulujący prawa ucznia w kontekście działalności samorządu uczniowskiego może budzić wątpliwości co do hierarchicznej ważności praw ucznia, a także prawidłowej oceny, co jest prawem ucznia, a co uprawnieniem samorządu uczniowskiego, jako społecznego organu w systemie oświaty.
art. 85 ust. 5 ustawy – Prawo oświatowe
5. Samorząd może przedstawiać radzie szkoły lub placówki, radzie pedagogicznej oraz dyrektorowi wnioski i opinie we wszystkich sprawach szkoły lub placówki, w szczególności dotyczących realizacji podstawowych praw uczniów, takich jak:
- prawo do zapoznawania się z programem nauczania, z jego treścią, celem i stawianymi wymaganiami;
- prawo do jawnej i umotywowanej oceny postępów w nauce i zachowaniu;
- prawo do organizacji życia szkolnego, umożliwiające zachowanie właściwych proporcji między wysiłkiem szkolnym a możliwością rozwijania i zaspokajania własnych zainteresowań;
- prawo redagowania i wydawania gazety szkolnej;
- prawo organizowania działalności kulturalnej, oświatowej, sportowej oraz rozrywkowej zgodnie z własnymi potrzebami i możliwościami organizacyjnymi w porozumieniu z dyrektorem;
- prawo wyboru nauczyciela pełniącego rolę opiekuna samorządu.
Projekt zakłada także m.in. zmiany dotyczące frekwencji uczniów, zmiany dotyczące oceniania w odniesieniu do uczniów pełnoletnich, przyznania nauczycielom, wychowawcom oraz innym pracownikom pedagogicznym statusu funkcjonariuszy publicznych, czy obligatoryjne powoływanie rad szkół lub placówek. Osobą odpowiedzialną za projekt jest minister edukacji Barbara Nowacka. Planowany termin przyjęcia przez Radę Ministrów to II kwartał 2025 r.