Instytut Badań Edukacyjnych (IBE) opublikował projekt profilu absolwenta szkoły ponadpodstawowej, który ma wyznaczyć kierunek zmian w edukacji 2025 i stać się podstawą do tworzenia nowej podstawy programowej. Sprawdzamy, jakie kompetencje przyszłości mają zdobywać uczniowie.
- Profil absolwenta szkoły ponadpodstawowej. Główne założenia dokumentu IBE
- Wartości jako fundament nowej podstawy programowej
- Kompetencje fundamentalne: językowe, matematyczne, cyfrowe i ruchowe
- Kompetencje społeczne i osobiste jako kompetencje przyszłości
- Znaczenie profilu absolwenta dla edukacji i rynku pracy
- Co dalej? Profil absolwenta trafi do nowej podstawy programowej
Instytut Badań Edukacyjnych – Państwowy Instytut Badawczy (IBE) zakończył prace nad dokumentem określającym profil absolwenta szkoły ponadpodstawowej. To kluczowy materiał dla nauczycieli, dyrektorów i rodziców, ponieważ stanowi punkt wyjścia do przygotowania nowej podstawy programowej oraz aktualizacji programów nauczania w całym systemie oświaty.
Profil absolwenta szkoły ponadpodstawowej. Główne założenia dokumentu IBE
Prace nad profilem trwały od 10 marca do 30 czerwca 2025 r. W czterech grupach roboczych uczestniczyli przedstawiciele szkół, uczelni oraz rynku pracy. Proces konsultacji uzupełniały otwarte webinary organizowane przez IBE.
Nowy profil absolwenta szkoły ponadpodstawowej ma wspierać uczniów w funkcjonowaniu w dynamicznym, cyfrowym i złożonym świecie. Jest odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie na kompetencje kluczowe dla przyszłej kariery zawodowej.
Wartości jako fundament nowej podstawy programowej
W raporcie IBE podkreślono, że nowy profil absolwenta opiera się na wartościach związanych z pedagogiką humanistyczną. Należą do nich:
- wolność i odpowiedzialność,
- wspólnota i szacunek,
- prawda, dobro i piękno,
- sprawiedliwość i solidarność.
To wartości, które mają kształtować postawy społeczne i obywatelskie młodych ludzi oraz stać się fundamentem nowej podstawy programowej.
Kompetencje fundamentalne: językowe, matematyczne, cyfrowe i ruchowe
Jednym z najważniejszych elementów dokumentu IBE są tzw. kompetencje fundamentalne, uznane za kluczowe dla rozwoju zawodowego i osobistego. Obejmują one:
- kompetencje językowe,
- kompetencje matematyczne,
- kompetencje cyfrowe,
- kompetencje ruchowe.
Eksperci podkreślają, że rozwój tych umiejętności powinien mieć charakter ciągły. Minimalny poziom kompetencji nie jest celem – jest narzędziem pozwalającym funkcjonować w społeczeństwie i na rynku pracy.
Polecamy: PORADNIK OŚWIATOWY oraz KALENDARZ KSIĄŻKOWY NA 2026 ROK
Kompetencje społeczne i osobiste jako kompetencje przyszłości
Nowy profil absolwenta szkoły ponadpodstawowej obejmuje również kompetencje niezbędne w kontaktach międzyludzkich i samodzielnym planowaniu własnego rozwoju. Wśród nich wskazano:
Kompetencje społeczne:
- umiejętność współpracy,
- dbanie o innych.
Kompetencje osobiste:
- kierowanie sobą,
- dbanie o dobrostan i rozwój.
Według IBE są to kluczowe kompetencje przyszłości, na które coraz częściej zwracają uwagę pracodawcy.
Znaczenie profilu absolwenta dla edukacji i rynku pracy
Dokument koncentruje się na uczniu jako autonomicznej jednostce. Ma on otrzymać narzędzia konieczne do aktywnego kształtowania swojej przyszłości oraz otoczenia społecznego i zawodowego.
Nowy profil absolwenta ma pełnić także rolę w wyrównywaniu szans edukacyjnych oraz ograniczaniu wykluczeń społecznych – to jeden z priorytetów polityki edukacyjnej po 2025 roku.
Co dalej? Profil absolwenta trafi do nowej podstawy programowej
Profil absolwenta szkoły ponadpodstawowej jest dokumentem ogólnym, ale jego założenia zostaną uszczegółowione w nowej podstawie programowej oraz w programach nauczania. W kolejnych miesiącach Ministerstwo Edukacji i IBE będą pracowały nad wdrożeniem zmian w polskich szkołach.
Pełną treść raportu można przeczytać na stronie Instytutu Badań Edukacyjnych.