Pierwszy smartfon: 5 zasad, które pomogą wypracować zdrowe nawyki u dziecka

• Dlaczego rodzice decydują się na zakup komórki dla dziecka?
• Rodzic przewodnikiem dla dziecka w cyfrowym świecie
• Rodzice i dzieci powinni przestrzegać zasad korzystania z internetu
• Codzienne nawyki - brak telefonu przed snem, przy stole i „na nudę”

Dlaczego rodzice decydują się na zakup komórki dla dziecka?

Pierwszy telefon komórkowy bardzo rzadko pojawia się w domu „bez powodu”. Z raportu „Cyfrowe Mosty” wynika, że rodzice najczęściej decydują się na jego zakup z myślą o bezpieczeństwie i kontakcie:

• 53% chce mieć możliwość szybkiego kontaktu z dzieckiem,
• 42% wskazuje na własne poczucie bezpieczeństwa,
• 41% – na poczucie bezpieczeństwa dziecka.

Dla 39% rodziców telefon staje się też naturalną konsekwencją większej samodzielności – powrotów ze szkoły czy zajęć bez opieki dorosłych.

- Widzimy sporą rozbieżność w intencjach rodziców i rzeczywistych zachowaniach dzieci. Dorośli przekazują dziecku pierwszy telefon z myślą o wykorzystaniu go jako narzędzia do kontaktu. Dla dzieci często jest to „smartfon do wszystkiego”. Dlatego tak ważne jest bezpieczne wprowadzenie młodego użytkownika w świat technologii, tak, by od początku budować zdrowe nawyki cyfrowe i uczyć odpowiedzialnego korzystania z urządzeń mobilnych - podkreśla Radosław Maćkiewicz, Dyrektor Centralnego Ośrodka Informatyki.

- Dla wielu dzieci pierwszy telefon komórkowy jest przejawem statusu i pozycji w grupie rówieśniczej. Dlatego lepiej nie robić z urządzenia wyjątkowej nagrody czy prezentu na specjalne okazje. Pierwszy telefon wcale nie musi być najnowszym czy drogim modelem. W zupełności wystarczy egzemplarz, z którego korzystali wcześniej rodzice. Takie podejście sprzyja kształtowaniu szacunku do przedmiotów, uczy odpowiedzialności oraz wspiera budowanie zdrowej, świadomej relacji dziecka z technologią – wyjaśnia dr Maciej Dębski, założyciel i prezes fundacji Dbam o mój zasięg.

Rodzic przewodnikiem dla dziecka w cyfrowym świecie

Wielu rodziców wciąż myśli o telefonie dziecka w kategoriach „albo kontrola, albo zaufanie”. Tymczasem dane pokazują coś zupełnie innego: dzieci oczekują obecności i przewodnictwa dorosłych w cyfrowym świecie. Jak wynika z badania zrealizowanego na zlecenie Centralnego Ośrodka Informatyki, aż 71% dzieci w wieku 10–16 lat wskazuje rodzica jako swojego przewodnika po świecie internetu, podczas gdy 45% dorosłych nie czuje się kompetentnymi w tej roli.

- To wyraźny sygnał: nawet jeśli rodzic nie zna wszystkich aplikacji, trendów czy platform, dziecko i tak traktuje go jako punkt odniesienia. Przewodnictwo nie polega więc na technicznej biegłości, lecz na obecności, ciekawości i gotowości do rozmowy. Dla dzieci dużo ważniejsze od „blokad” jest poczucie, że dorosły interesuje się tym, co one robią w sieci, i potrafi pomóc, gdy coś je zaniepokoi, zawstydzi lub przestraszy – mówi Radosław Maćkiewicz.

Rodzice i dzieci powinni przestrzegać zasad korzystania z internetu

Jednym z największych wyzwań pozostaje brak jasnych zasad w domach. Raport „Cyfrowe Mosty” pokazuje, że w 40% rodzin nie funkcjonują żadne reguły dotyczące korzystania z internetu. To oznacza, że dzieci często uczą się obsługi technologii metodą prób i błędów – w środowisku, które nie zawsze jest dla nich bezpieczne.

Jednocześnie tam, gdzie zasady istnieją, rodzice najczęściej sięgają po rozwiązania oparte na rozmowie i umowie:

• 42% rodziców nastolatków deklaruje, że ustala godziny i czas korzystania z internetu,
• 41% regularnie rozmawia z dzieckiem o jego doświadczeniach online,
• 38% wprowadza zasadę braku telefonów podczas posiłków,
• 35% monitoruje aktywność swojego dziecka w sieci,
• 28% stosuje programy do kontroli rodzicielskiej.

- Zasady nie muszą być rozbudowane ani restrykcyjne, ale powinny być jasne, spójne i możliwe do utrzymania także przez dorosłych. Najsłabiej działają reguły, których rodzice sami nie przestrzegają - dzieci bardzo szybko to zauważają i tracą do nich zaufanie – podsumowuje dr Maciej Dębski.

Codzienne nawyki - brak telefonu przed snem, przy stole i „na nudę”

To, jak dziecko korzysta z telefonu, bardzo często nie wynika z braku zasad, ale z codziennych mikronawyków, które powtarzają się automatycznie.

Z raportu zrealizowanego w ramach inicjatywy „Cyfrowe Mosty” wynika, że 42% dzieci często lub zawsze korzysta z urządzeń ekranowych tuż po przebudzeniu lub krótko przed snem, a co trzecie dziecko nie rozstaje się z telefonem podczas posiłków. Niemal połowa młodych ludzi sięga po internet po prostu „z nudów”. To właśnie w takich momentach – zmęczenia, braku alternatyw, potrzeby odreagowania – telefon staje się głównym regulatorem emocji. Higiena cyfrowa zaczyna się nie od liczby minut, ale od kontekstu: snu, wspólnych posiłków, odpoczynku i relacji.

Wbrew obawom wielu rodziców, telefon nie musi oznaczać wycofania dziecka w „swój świat”. Kluczowe jest to, czy korzystanie z technologii odbywa się w samotności, czy w relacji. Dzieci nie rozdzielają świata online i offline – to dla nich jedna rzeczywistość. Dlatego zamiast wyłącznie ograniczać, warto towarzyszyć: pytać, co dziecko ogląda, w co gra, co je bawi, a co niepokoi. Część czasu ekranowego można zamienić w czas wspólny: wspólna gra, quiz, projekt kreatywny, obejrzenie filmu i rozmowa.

Polecamy: PORADNIK OŚWIATOWY oraz KALENDARZ KSIĄŻKOWY NA 2026 ROK

Źródło:

Centralny Ośrodek Informatyki