Reforma podstawy programowej, większa autonomia szkół i nauczycieli, powrót do kwietniowego egzaminu ósmoklasisty oraz obowiązkowe debaty i doświadczenia w klasach – Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy Prawo oświatowe, który ma wprowadzić istotne zmiany już od roku szkolnego 2026/2027. Jak podkreśla Minister to początek największej od lat zmiany w polskim systemie edukacji.
W środę Minister Edukacji Barbara Nowacka oraz rzecznik rządu oficjalnie poinformowali o przyjęciu przez Radę Ministrów projektu nowelizacji ustawy – Prawo oświatowe oraz wybranych aktów powiązanych. Jak podkreśliła szefowa resortu edukacji, to istotny moment dla polskiej szkoły i znaczący krok w stronę nowoczesnej, bardziej adekwatnej do wyzwań współczesności polityki oświatowej. „To bardzo dobry dzień dla polskiej oświaty” – zaznaczyła Minister Nowacka, wskazując na szeroką skalę planowanych zmian oraz ich systemowy charakter.
Kompas jutra
Projekt ustawy stanowi fundament zapowiadanej wcześniej kompleksowej reformy podstawy programowej, sygnowanej nazwą „Kompas Jutra”. Reforma ta, opracowana w ścisłej współpracy z Instytutem Badań Edukacyjnych, ekspertami pedagogicznymi, przedstawicielami związków zawodowych, środowisk samorządowych oraz praktykami edukacyjnymi, ma zostać wdrażana w sposób etapowy, z pełnym poszanowaniem dla dynamiki procesu dydaktycznego oraz konieczności odpowiedniego przygotowania kadry nauczycielskiej. Minister Nowacka podkreśliła znaczenie szeroko zakrojonych konsultacji, które umożliwiły uwzględnienie zarówno głosów nauczycieli pracujących bezpośrednio z uczniami, jak i opinii środowisk naukowych oraz administracji lokalnej.
Polecamy: PORADNIK OŚWIATOWY – wydanie cyfrowe
Sukcesywne zmiany
Zasadnicze zmiany w podstawie programowej będą wprowadzane sukcesywnie, począwszy od roku szkolnego 2026/2027. Nowa podstawa programowa obejmie w pierwszej kolejności wychowanie przedszkolne oraz kluczowe etapy edukacji wczesnoszkolnej – klasy I i IV szkoły podstawowej. Rok później reformą zostaną objęte klasy pierwsze szkół ponadpodstawowych, w tym liceów ogólnokształcących, techników, szkół branżowych I stopnia oraz szkół policealnych. Pełna implementacja przewidywana jest na rok 2030, kiedy to zmiany obejmą także branżowe szkoły II stopnia. Tak rozłożona w czasie struktura wdrażania reformy umożliwi nie tylko przystosowanie treści i metod nauczania do nowych założeń, lecz również efektywne przygotowanie kadry pedagogicznej do ich realizacji.
Kluczowe cechy programu "Kompas jutra"
Kluczową cechą reformy „Kompas Jutra” jest wzmocnienie komponentu praktycznego w procesie nauczania. Jak wskazała Minister Nowacka, przewidziano istotne zmiany metodyczne, zgodnie z którymi wiele przedmiotów zyska charakter bardziej doświadczalny i interaktywny. Programy nauczania będą zachęcały – a w wielu przypadkach obligowały – do prowadzenia zajęć z wykorzystaniem eksperymentów, debat, pracy projektowej i innych form aktywizujących, które lepiej odpowiadają współczesnym potrzebom uczniów i rozwijają kompetencje kluczowe, takie jak krytyczne myślenie, argumentacja czy współpraca w zespole.
Projekt nowelizacji nie ogranicza się jednak wyłącznie do kwestii programowych. Obejmuje również szereg rozwiązań instytucjonalnych, mających na celu usprawnienie funkcjonowania systemu oświaty. Wśród nich znalazły się przepisy znoszące obowiązek opiniowania arkuszy organizacyjnych szkół i placówek publicznych przez kuratorów oświaty, co ma przyczynić się do zwiększenia autonomii dyrektorów i samorządów w organizowaniu pracy placówek. Istotne zmiany dotyczą także zasad oceniania i klasyfikowania uczniów w oddziałach przygotowania wojskowego oraz oddziałach o profilu mundurowym, co odzwierciedla potrzebę dostosowania regulacji do specyfiki tego typu form kształcenia. Dodatkowo, projekt przewiduje powrót do wcześniejszego, kwietniowego terminu przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty – począwszy od roku szkolnego 2026/2027 – co pozwoli na lepsze planowanie rekrutacji do szkół ponadpodstawowych oraz organizację pracy szkół w końcowych miesiącach roku szkolnego.
Przyszłość "Kompas jutra"
Przyjęcie projektu nowelizacji przez Radę Ministrów otwiera drogę do dalszego procesu legislacyjnego, który – jak zapowiada resort edukacji – będzie prowadzony z uwzględnieniem transparentności, dialogu społecznego oraz eksperckiej refleksji nad wyzwaniami stojącymi przed polską szkołą w XXI wieku. Reforma „Kompas Jutra” stanowi próbę systemowego unowocześnienia edukacji, której celem jest nie tylko aktualizacja treści kształcenia, ale przede wszystkim trwała zmiana podejścia do uczenia i uczenia się.
Polecamy: Kalendarz 2026