Rada ds. monitorowania wdrażania reformy edukacji rekomenduje w nowej podstawie programowej dla szkoły podstawowej podział na trzy etapy edukacyjne: klasy I–III, klasy IV–VI i klasy VII–VIII. Rada przyjęła stanowisko w sprawie nowego formatu przygotowywanej podstawy programowej.
- Stanowisko w sprawie podstawy programowej
- Zmiana formatu podstawy programowej
- Reforma edukacji i nowa podstawa programowa
Stanowisko w sprawie podstawy programowej
Działająca przy Instytucie Badań Edukacyjnych - Państwowym Instytucie Badawczym (IBE-PIB) Rada ds. monitorowania wdrażania reformy edukacji to zespół ekspertów, który ocenia i wspiera proces zmian w systemie oświaty.
20 lutego 2025 r. Rada przyjęła stanowisko w sprawie nowego formatu podstawy programowej, o czym poinformował rzecznik prasowy Instytutu Kamil Szwarbuła. Po przeanalizowaniu uwag i dyskusji, eksperci przyjęli zaproponowany przez IBE-PIB sposób konstruowania podstaw programowych, które mają ułatwić zmiany w oświacie.
- To jest naprawdę wielka rzecz w edukacji. Rada do Spraw Monitorowania Wdrażania Reformy Oświaty, w której są bardzo różnorodne środowiska, które zwykle się ze sobą kłócą, dzisiaj praktycznie jednogłośnie, przy tylko trzech głosach wstrzymujących i żadnym głosie przeciwnym, przyjęła stanowisko w sprawie zmiany formatu zapisu podstawy programowej, dokumentu, który stanowi drogowskaz dla podręczników, dla nauczycieli, który mówi o tym, czego i jak należy uczyć - powiedział wicedyrektor Instytutu Badań Edukacyjnych Tomasz Gajderowicz. - Te zmiany idą bardzo daleko w stronę realizowania w praktyce profilu absolwenta, realizowania sprawczości. Myślę, że to jest wielki dzień dla polskiej edukacji, kiedy pokazujemy, jak możemy myśleć o edukacji wspólnie. To dobry prognostyk na nadchodzące zmiany - dodał.
Zmiana formatu podstawy programowej
Najważniejsze rekomendacje Rady ds. monitorowania wdrażania reformy edukacji zawarte w przyjętym stanowisku dotyczą zmiany formatu podstawy programowej w stronę:
- wspierania rozwoju kompetencji społecznych i osobistych uczniów;
- wprowadzenia kategorii "doświadczenia edukacyjne", które pomogą uczniom lepiej przyswajać wiedzę;
- traktowanie dotychczasowej podstawy programowej dla przedszkoli jako punktu odniesienia dla nowego programu;
- zapewnienie spójności wymagań na różnych etapach nauki, aby nauczyciele mogli lepiej planować lekcje;
- opracowanie jasnych wskazówek dotyczących poziomu szczegółowości wymagań.
Rada proponuje podział etapów konstrukcji podstawy programowej dla szkoły podstawowej na trzy etapy: klasy I–III, klasy IV–VI, klasy VII–VIII. Zaleca opracowanie materiałów pomocniczych, które: porównają nową podstawę programową z dotychczasową, ułatwią nauczycielom przygotowanie programów nauczania i pomogą ekspertom oceniać materiały dydaktyczne. Rada postuluje też, aby zasady oceniania zostały uregulowane osobnym rozporządzeniem, a nie były częścią podstawy programowej.
Zadaniem Rady ds. monitorowania wdrażania reformy jest analizowanie postępów reformy, zgłaszanie rekomendacji oraz dbanie o ich spójność z potrzebami uczniów i nauczycieli. Celem Rady jest zapewnienie wysokiej jakości edukacji oraz skutecznego wdrażania nowych rozwiązań programowych.
Reforma edukacji i nowa podstawa programowa
Zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Edukacji Narodowej, reforma edukacji ma wejść do szkół 1 września 2026 r. wraz z zupełnie nową podstawą programową. W rozporządzeniu ministra edukacji w sprawie podstawy programowej, nazywanych zwyczajowo podstawą programową, opisane jest to, co uczeń powinien umieć z określonego przedmiotu po danym etapie edukacyjnym (każdy przedmiot jest opisany osobno). Programy nauczania i podręczniki muszą być zgodne z podstawą, a nauczyciel ma obowiązek realizacji wszystkich treści w niej zawartych.
Prace nad reformą edukacji rozpoczęto wiosną 2024 r. Wówczas MEN powierzyło Instytutowi Badań Edukacyjnych prace nad profilem absolwenta, czyli nad odpowiedzią na pytanie, kim ma być absolwent polskiej szkoły, jakie kompetencje, jaką wiedzę, wartości i jaką sprawczość ma posiadać. Opracowany profil jest punktem wyjścia do przygotowania zupełnie nowej podstawy programowej.
Jak poinformowała w styczniu na konferencji prasowej wiceministra edukacji Katarzyna Lubnauer od lutego do czerwca 2025 r. ma powstać podstawa programowa do szkoły podstawowej, gdy zakończą się prace nad nią, rozpoczęta zostanie praca nad podstawą programową dla szkół ponadpodstawowych.
1 września 2026 r. nowa podstawa programowa ma wejść do klas I i IV szkół podstawowych oraz do przedszkoli, a rok później - 1 września 2027 r. - do szkół ponadpodstawowych.