Nowy przedmiot w szkołach od 1 września 2025 roku

Newseria.pl
rozwiń więcej
oprac. Emilia Panufnik
rozwiń więcej
nowy przedmiot w szkołach edukacja obywatelska / nowy przedmiot w szkołach edukacja obywatelska / Shutterstock

Od 1 września 2025 roku w szkołach ponadpodstawowych będzie nowy przedmiot - edukacja obywatelska. Czy będą to zajęcia obowiązkowe? Jakie zagadnienia będą poruszane na tych lekcjach?

Nowy przedmiot w szkołach od 1 września 2025 r.

1 września 2025 roku w polskich szkołach ponadpodstawowych pojawi się nowy przedmiot. Edukacja obywatelska zastąpi historię i teraźniejszość i ma uczyć młodych ludzi świadomego i odpowiedzialnego zaangażowania obywatelskiego. Wyróżnikiem nowego przedmiotu będzie praktyczne podejście do nauczania. Uczniowie – poza udziałem w lekcjach – będą także realizować działania obywatelskie oraz edukacyjne projekty badawcze lub społeczne.

Autopromocja

Przedmiot edukacja obywatelska będzie realizowany w szkołach ponadpodstawowych od roku szkolnego 2025/2026 na mocy rozporządzenia ministra edukacji z 6 marca 2025 roku. Pojawi się nie tylko w liceach ogólnokształcących i technikach, ale również m.in. w liceach ogólnokształcących dla dorosłych czy też branżowych szkołach I stopnia. Nad stworzeniem podstawy programowej pracował zespół ekspertów i praktyków pod przewodnictwem Jędrzeja Witkowskiego, prezesa Centrum Edukacji Obywatelskiej.

Edukacja obywatelska

Edukacja obywatelska ma przygotować młodych ludzi do świadomego i odpowiedzialnego zaangażowania obywatelskiego. Aby angażować się jako świadomi obywatele, potrzebują oni po pierwsze wiedzy, która pozwoli im zrozumieć otaczający ich świat społeczny. Potrzebują też kompetencji, które pozwalają im w tym świecie działać, oraz doświadczenia obywatelskiej sprawczości, czyli przekonania, że warto brać odpowiedzialność w swoje ręce – mówi agencji Newseria Jędrzej Witkowski.

Najważniejszym wyróżnikiem edukacji obywatelskiej ma być praktyczne podejście do nauczania. Dlatego obok tradycyjnego nabywania wiedzy i umiejętności, opisanych w wymaganiach szczegółowych, drugim równoważnym filarem nowego przedmiotu będą działania obywatelskie.

To jest działanie indywidualne, w którym na przykład angażujemy się w organizowanie jakichś wydarzeń rocznicowych albo piszemy petycje w ważnej dla nas sprawie, robimy jakąś sondę, dzielimy się opinią w szkolnych lub lokalnych mediach społecznościowych na ważny dla nas temat, ale także chociażby kandydujemy w wyborach na przedstawiciela samorządu uczniowskiego. Chodzi nam o to, żeby młodzi ludzie doświadczyli działania sprawczego, działania w sferze obywatelskiej, i chcielibyśmy, żeby to doświadczenie dotyczyło nie tylko najbardziej aktywnych, najbardziej chętnych liderek i liderów, ale żeby na podstawowym poziomie posiadał je każdy uczeń i każda uczennica, bo nie możemy mówić o sprawczości, jeśli tej sprawczości się nie doświadcza – wyjaśnia prezes Centrum Edukacji Obywatelskiej.

Wśród metod aktywizujących uczniów powinien się znajdować projekt edukacyjny, np. o charakterze badawczym lub społecznym. Rekomenduje się realizację jednego grupowego projektu uczniowskiego związanego z tematyką przedmiotu. Powinien on mieć ustalony cel, harmonogram, plan działania z podziałem zadań. Jego zakończeniem powinna być prezentacja rezultatów. – Mogą to być projekty społeczne, w których rozwiązujemy problem dotyczący klasy, szkoły, być może społeczności lokalnej, osiedla czy wsi – tłumaczy Jędrzej Witkowski.

Wymiar godzin edukacji obywatelskiej

Przedmiot edukacja obywatelska będzie realizowany w wymiarze dwóch godzin tygodniowo w klasie II i jednej godziny tygodniowo w klasie III liceum ogólnokształcącego, w klasach II–IV technikum w wymiarze jednej godziny tygodniowo w każdej klasie czy też w klasach II i III liceum ogólnokształcącego dla dorosłych prowadzącego zajęcia w formie stacjonarnej w wymiarze jednej godziny tygodniowo.

Jako autorki i autorzy podstawy życzylibyśmy sobie, żeby tych godzin było więcej. Ale tak napisaliśmy podstawę, żeby ona dawała także czas na praktyczne elementy. Dlatego też o ponad połowę zmniejszyliśmy liczbę wymagań szczegółowych, które są do zrealizowania. Te kompetencje na pewno byłyby pełniej i głębiej rozwijane, gdyby tego czasu było więcej, ale także w tym czasie można przeprowadzić bardzo wartościowe procesy uczenia się, w tym przez praktykę i działanie – uważa prezes CEO.

Czy edukacja obywatelska będzie na ocenę?

Edukacja obywatelska, tak jak inne przedmioty, będzie oceniana na koniec półrocza i roku szkolnego. Nauczyciele będą wystawiać ocenę w skali od 1 do 6. – Pozostałe rozwiązania w zakresie oceniania są oczywiście w polu autonomii szkół i zależą od wewnątrzszkolnych systemów oceniania. My zachęcamy, ale to jest miękka rekomendacja, żeby w ocenianiu uwzględnić także aspekty praktyczne, czyli działania obywatelskie i projekty edukacyjne. Wiemy oczywiście, że najlepszą formą ich oceniania jest ocenienie kształtujące, czyli informacja zwrotna, jakieś formy checklist, ale też informacja koleżeńska, samoocena. Natomiast to jest oczywiście pole dowolności nauczyciela – zastrzega ekspert. – W przewodniku dydaktycznym, który na zlecenie ministerstwa przygotowaliśmy jako zespół autorek i autorów podstawy, szczegółowo podpowiadamy nauczycielom, z jakich form można skorzystać. Także piszemy o tzw. portfolio edukacyjnym, portfolio obywatelskim, które może być szansą dokonania oceny w prostszy dla nauczyciela sposób.

Jak podkreśla, głosy wśród nauczycieli dotyczące podstawy programowej edukacji obywatelskiej są jednak podzielone. – Docierają do nas dwa rodzaje głosów. Pierwsza grupa to są głosy nauczycieli zadowolonych, którzy mówią, że już podobne działania prowadzili. Cieszą się, że one wchodzą do głównego nurtu edukacji, bo do tej pory były dodatkowymi aktywnościami, które trzeba było realizować po godzinach – mówi Jędrzej Witkowski. – Druga grupa nauczycieli natomiast sceptycznie podchodzi do aspektów praktycznych, czyli działania obywatelskich projektów. Obawiają się, że będą one generować dużą ilość dodatkowej pracy. W Centrum Edukacji Obywatelskiej pracujemy teraz nad materiałami i wsparciem dla nauczycieli. Tworzymy narzędzia, które pozwalają ułatwić nauczycielom pracę z uczniami nad działaniami obywatelskimi i projektami, żeby nie była ona tak bardzo obciążająca.

Jak wskazuje, podobny feedback spływa z gmin i instytucji, które będą zaangażowane od drugiej strony w projekt edukacji obywatelskiej. – Wśród 2,5 tys. gmin są zapewne takie, które nie są otwarte, ale są też takie, które tę otwartość mają bardzo dużą. Jest to cały czas wyzwaniem. Będziemy się uczyli mądrze ten przedmiot prowadzić. Musimy także odrobić lekcję, jeśli chodzi o tłumaczenie organizacjom społecznym czy takim inicjatywom jak OSP, PCK, PTTK, lokalnym domom kultury, urzędnikom z urzędów gminy, że jak przychodzą do nich uczniowie w ramach tego przedmiotu, to warto potraktować ich jak obywateli. Pamiętajmy cały czas, że młodzi ludzie nawet przed 18. rokiem życia, choć nie mogą głosować, to są obywatelami i powinni się cieszyć szacunkiem i podmiotowością w traktowaniu przez urzędy publiczne – uważa prezes Centrum Edukacji Obywatelskiej. – Dużo jest przed nami pracy, ale trzeba kiedyś zacząć ją wykonywać i to jest ten moment.

Edukacja
Ważne zmiany w pierwszej pomocy do przypomnienia przed 1 września 2025 r.
27 sie 2025

Wakacje dobiegają końca, dzieci wracają do szkół i przedszkoli. To dobry czas, by przypomnieć o istotnej zmianie w prawie – rozszerzeniu definicji pierwszej pomocy. Choć nowa definicja dotyczy wszystkich sytuacji wymagających udzielenia pierwszej pomocy jest to zmiana szczególnie ważna dla rodziców dzieci przewlekle chorych, które uczęszczają do placówek oświatowych.

Nowy przedmiot w szkołach od 1 września 2025 roku
27 sie 2025

Od 1 września 2025 roku w szkołach ponadpodstawowych będzie nowy przedmiot - edukacja obywatelska. Czy będą to zajęcia obowiązkowe? Jakie zagadnienia będą poruszane na tych lekcjach?

1500 zł miesięcznie na edukację dziecka. Koszty szkoły i zajęć dodatkowych w 2025 roku
26 sie 2025

Czy 1500 zł miesięcznie na edukację to nowa norma? Koszty kształcenia coraz bardziej wysysają domowe budżety. Często dorównują ratom kredytu hipotecznego, a przecież trzeba jeszcze zapłacić rachunki, czynsz i codzienne zakupy. Najnowszy raport "Polaków portfel własny: Edukacja w portfelu" przygotowany na zlecenie Santander Consumer Banku pokazuje, że jedna na dziesięć rodzin wydaje na naukę dziecka ponad 1000 zł miesięcznie, a część przekracza nawet 1500 zł. Wysokość tych wydatków zależy nie tylko od dochodów rodziny, lecz także od rodzaju szkoły, miejsca zamieszkania i jak się okazuje płci rodzica.

Idzie szkoła. Polacy na zakupach [RAPORT]
26 sie 2025

Zbliża się rok szkolny 2025/2026 i zakupy artykułów szkolnych. W tym roku w sklepach jest o 17,6 proc. mniej promocji niż rok temu. Za to ceny poszły w górę tylko o 2,9 proc. r/r. Przedstawiamy szczegółową analizę raportu: "Idzie szkoła. Polacy na zakupach".

Szkoła dopasowana do życia. Nowy pomysł edukacji online z USA dociera do Polski. Na czym to polega?
25 sie 2025

Kiedyś edukacja była przede wszystkim miejscem. Dziś coraz częściej staje się przestrzenią – dynamiczną, elastyczną i dopasowaną do tempa życia, a nie do rozkładu dzwonków. Odejście od murów szkoły to nie tylko zmiana formatu, ale przede wszystkim zmiana filozofii. Nauka nie musi być wtłoczona w sztywny harmonogram, ławkę, lekcję grupową, jedną lokalizację i ten sam rytm dla wszystkich.

Od 1 stycznia 2026 r. zmiany zasad ortografii. Co się zmieni?
27 sie 2025

10 maja 2024 r. Rada Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk wydała komunikat, w którym poinformowała o uchwalonych zmianach dotyczących zasad ortografii. Zmiany te zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Powstał także dokument "Zasady pisowni i interpunkcji polskiej".

Nagroda jubileuszowa nauczyciela a składki ZUS
22 sie 2025

Czy nagroda jubileuszowa dla nauczycieli podlega zwolnieniu ze składek ZUS? Co z opodatkowaniem nagrody jubileuszowej jako przychodu ze stosunku pracy?

Ciepły, zdrowy, nieodpłatny posiłek dla dzieci w szkole podstawowej. Wystartowała zbiórka podpisów pod projektem: Posiłek dla każdego dziecka
21 sie 2025

Ciepły, zdrowy, nieodpłatny posiłek dla dzieci w szkole podstawowej - tak, to możliwe. Wystartowała zbiórka podpisów pod projektem: "Posiłek dla każdego dziecka". Fundacja GrowSPACE rusza do Sejmu z własną ustawą. Zmiany mają zajść w ustawie z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 737 z późn. zm.)

CKE podała terminy matur i egzaminu ósmoklasisty w 2026 r. (harmonogram)
20 sie 2025

Wiadomo już w jakich terminach zostaną przeprowadzone egzaminy ósmoklasisty i maturalne w nowym roku szkolnym 2025/26.

AI w szkole. Rodzice uczniów zapytani, co sądzą o sztucznej inteligencji w edukacji
20 sie 2025

Czy szkoła powinna uczyć o zagrożeniach związanych z AI? Czy uczniowie powinni stosować narzędzia oparte na sztucznej inteligencji? SW Research Agencja Badań Rynku i Opinii zapytała o to rodziców.

pokaż więcej
Proszę czekać...