Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przygotowało projekt rozporządzenia w sprawie warunków wyznaczania budynków użyteczności publicznej, w których zapewnia się budowle ochronne. Dotyczy on także szkół. Czy oznacza to, że każda placówka oświatowa będzie musiała posiadać schron? Kiedy przepisy wejdą w życie i jakie są wyjątki? Sprawdź, co zakłada nowe rozporządzenie.
- Podstawa prawna
- W jakich budynkach użyteczności publicznej schrony mają być obowiązkowe?
- Czy w każdej szkole schron będzie obowiązkowy?
- Schrony w szkołach i budynkach użyteczności publicznej – wyjątki
- Kiedy rozporządzenie wejdzie w życie?
- Co może oznaczać to rozporządzenie dla samorządów i szkół?
Podstawa prawna
Projekt rozporządzenia w sprawie warunków wyznaczania budynków użyteczności publicznej opiera się na przepisach ustawy z dnia 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej (Dz.U. poz. 1907). Na jej podstawie Rada Ministrów ma prawo określić warunki wyznaczania budynków użyteczności publicznej, w których powinny znajdować się tzw. budowle ochronne, czyli schrony lub ukrycia, mające chronić ludność cywilną w sytuacjach zagrożenia.
Projekt został ogłoszony 6 marca 2025 roku i obecnie został skierowany do uzgodnień międzyresortowych oraz do zaopiniowania przez wojewodów.
W jakich budynkach użyteczności publicznej schrony mają być obowiązkowe?
Zgodnie z projektem rozporządzenia, obowiązek wyznaczenia budowli ochronnej dotyczy budynków użyteczności publicznej, w szczególności budynków przeznaczonych na potrzeby:
- administracji publicznej lub wymiaru sprawiedliwości,
- opieki zdrowotnej,
- stałego stacjonowania podmiotów ochrony ludności (np. straży pożarnej, służb ratowniczych).
Obowiązek posiadania schronu będzie dotyczył również innych budynków użyteczności publicznej, jeżeli w danej części użytkowanej na potrzeby publiczne może jednocześnie przebywać więcej niż 50 osób. Zalicza się do nich budynki:
- pomocy społecznej,
- oświaty szkolnictwa wyższego, nauki lub wychowania,
- biurowe,
- kultury, turystyki lub sportu.
Schrony wyznaczyć będzie trzeba także w innych budynkach użyteczności publicznej jeżeli w części użytkowanej na potrzeby użyteczności publicznej może przebywać w jednym czasie więcej niż 100 osób lub część ta ma powierzchnię przekraczającą 2 500 m2.
Czy w każdej szkole schron będzie obowiązkowy?
Obowiązek posiadania schronu będzie dotyczył również budynków przeznaczonych na potrzeby oświaty, wychowania, szkolnictwa wyższego i nauki – ale pod jednym warunkiem: jeżeli w danej części użytkowanej na potrzeby publiczne może jednocześnie przebywać więcej niż 50 osób.
Oznacza to, że nie każda szkoła automatycznie będzie musiała posiadać schron. Małe placówki, w których liczba uczniów i personelu jest niższa niż wskazany próg, mogą być zwolnione z tego obowiązku. W praktyce jednak większość szkół – zwłaszcza podstawowych i średnich – przekracza ten limit, co oznacza, że w ich przypadku konieczność stworzenia budowli ochronnej stanie się realnym wymogiem.
Schrony w szkołach i budynkach użyteczności publicznej – wyjątki
Projekt rozporządzenia przewiduje również sytuacje, w których możliwe będzie odstąpienie od obowiązku zapewnienia schronu lub ukrycia. Taka decyzja może zapaść w przypadku wystąpienia jednej z poniższych okoliczności:
- brak możliwości technicznych spełnienia wymagań dotyczących budowli ochronnej,
- brak realnej potrzeby zapewnienia miejsc schronienia,
- brak ekonomicznego uzasadnienia inwestycji,
- istnienie nieakceptowalnego ryzyka związanego z bezpieczeństwem osób w schronie (np. w przypadku zagrożeń przemysłowych lub naturalnych).
Projekt rozporządzenia w sprawie warunków wyznaczania budynków użyteczności publicznej, w których zapewnia się budowle ochronne dopuszcza też możliwość zapewnienia schronienia w innym budynku – pod warunkiem, że znajduje się on w odległości do 500 metrów od wyjścia z budynku publicznego.
Takie podejście daje pewną elastyczność organom prowadzącym szkoły i inne instytucje, szczególnie w sytuacjach, gdy budowa schronu w istniejącym budynku byłaby technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona.
Kiedy rozporządzenie wejdzie w życie?
Zgodnie z treścią projektu, nowe przepisy mają wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Ostateczny termin uzależniony będzie od zakończenia etapu konsultacji publicznych oraz formalnego podpisania rozporządzenia przez Prezesa Rady Ministrów.
Co może oznaczać to rozporządzenie dla samorządów i szkół?
Wprowadzenie obowiązku posiadania schronów w szkołach może wywołać spore wyzwania organizacyjne i finansowe, zwłaszcza dla mniejszych samorządów. Część placówek będzie musiała dostosować istniejące budynki, przekształcając piwnice lub inne pomieszczenia na cele ochronne. Inne – być może – będą zobowiązane do budowy nowych obiektów ochronnych, co wiąże się z dodatkowymi kosztami.
Z drugiej strony, projekt rozporządzenia uwzględnia również wariant alternatywny – możliwość zapewnienia schronienia w innej, pobliskiej budowli ochronnej, co może zmniejszyć presję inwestycyjną na pojedyncze szkoły.