Rząd ma zająć się projektem nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, który przywróci doktorantom możliwość otrzymania zapomogi w trudnej sytuacji życiowej. Zmiana ma wejść w życie 1 stycznia 2026 roku i – co ważne – nie obciąży budżetu państwa.
- Dlaczego zapomogi dla doktorantów mają wrócić?
- Jakie zmiany przewiduje projekt ustawy?
- Kto może otrzymać zapomogę?
- Bez kosztów dla budżetu państwa
Dlaczego zapomogi dla doktorantów mają wrócić?
Szkoły doktorskie działają od 2019 roku i zastąpiły wcześniejsze studia doktoranckie. Reforma poprawiła sytuację materialną doktorantów poprzez wprowadzenie stypendium doktoranckiego, jednak zlikwidowała możliwość przyznawania zapomóg, które wcześniej funkcjonowały na uczelniach.
W pierwszych latach działania szkół doktorskich coraz częściej zgłaszano, że:
- doktoranci nie mają wsparcia w nagłych sytuacjach życiowych,
- kryzysy zdrowotne lub rodzinne mogą utrudnić lub uniemożliwić prowadzenie badań,
- brak zapomogi ogranicza realne bezpieczeństwo finansowe osób w trakcie kształcenia.
Projektodawcy podkreślają, że „umożliwienie przyznania zapomogi doktorantom stanowiłoby realne wsparcie w wyjątkowych sytuacjach losowych”.
Jakie zmiany przewiduje projekt ustawy?
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego proponuje, aby podmioty prowadzące szkoły doktorskie mogły samodzielnie wypłacać zapomogi doktorantom. Dotyczyć to będzie m.in.:
- uczelni publicznych,
- instytutów PAN,
- instytutów badawczych,
- instytutów międzynarodowych,
- Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego (CMKP).
Polecamy: PORADNIK OŚWIATOWY oraz KALENDARZ KSIĄŻKOWY NA 2026 ROK
Kto może otrzymać zapomogę?
Zapomoga ma przysługiwać doktorantowi, który znalazł się przejściowo w trudnej sytuacji życiowej – np. w przypadku choroby, zdarzenia losowego, problemów rodzinnych.
Regulamin wypłaty zapomóg określi:
- rektor uczelni lub
- dyrektor instytutu, w którym działa szkoła doktorska,
w porozumieniu z samorządem doktorantów.
Bez kosztów dla budżetu państwa
Zgodnie z projektem:
- zapomogi będą finansowane wyłącznie ze środków własnych uczelni i instytutów,
- nie będą włączone do państwowego systemu pomocy materialnej,
- rozwiązanie ma zminimalizować obowiązki biurokratyczne oraz ograniczyć koszty administracyjne.
Resort nauki podkreśla, że włączenie zapomóg do systemu stypendialnego obciążyłoby budżet oraz zwiększyłoby formalności po stronie uczelni.
Planowany termin wejścia w życie nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce to 1 stycznia 2026 r.