Rząd przywraca zapomogi dla doktorantów. Kto będzie przyznawał i wypłacał pomoc finansową?

• Dlaczego zapomogi dla doktorantów mają wrócić?
• Jakie zmiany przewiduje projekt ustawy?
• Kto może otrzymać zapomogę?
• Bez kosztów dla budżetu państwa

Dlaczego zapomogi dla doktorantów mają wrócić?

Szkoły doktorskie działają od 2019 roku i zastąpiły wcześniejsze studia doktoranckie. Reforma poprawiła sytuację materialną doktorantów poprzez wprowadzenie stypendium doktoranckiego, jednak zlikwidowała możliwość przyznawania zapomóg, które wcześniej funkcjonowały na uczelniach.

W pierwszych latach działania szkół doktorskich coraz częściej zgłaszano, że:

• doktoranci nie mają wsparcia w nagłych sytuacjach życiowych,
• kryzysy zdrowotne lub rodzinne mogą utrudnić lub uniemożliwić prowadzenie badań,
• brak zapomogi ogranicza realne bezpieczeństwo finansowe osób w trakcie kształcenia.

Projektodawcy podkreślają, że „umożliwienie przyznania zapomogi doktorantom stanowiłoby realne wsparcie w wyjątkowych sytuacjach losowych”.

Jakie zmiany przewiduje projekt ustawy?

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego proponuje, aby podmioty prowadzące szkoły doktorskie mogły samodzielnie wypłacać zapomogi doktorantom. Dotyczyć to będzie m.in.:

• uczelni publicznych,
• instytutów PAN,
• instytutów badawczych,
• instytutów międzynarodowych,
• Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego (CMKP).

Polecamy: PORADNIK OŚWIATOWY oraz KALENDARZ KSIĄŻKOWY NA 2026 ROK

Kto może otrzymać zapomogę?

Zapomoga ma przysługiwać doktorantowi, który znalazł się przejściowo w trudnej sytuacji życiowej – np. w przypadku choroby, zdarzenia losowego, problemów rodzinnych.

Regulamin wypłaty zapomóg określi:

• rektor uczelni lub
• dyrektor instytutu, w którym działa szkoła doktorska,

w porozumieniu z samorządem doktorantów.

Bez kosztów dla budżetu państwa

Zgodnie z projektem:

• zapomogi będą finansowane wyłącznie ze środków własnych uczelni i instytutów,
• nie będą włączone do państwowego systemu pomocy materialnej,
• rozwiązanie ma zminimalizować obowiązki biurokratyczne oraz ograniczyć koszty administracyjne.

Resort nauki podkreśla, że włączenie zapomóg do systemu stypendialnego obciążyłoby budżet oraz zwiększyłoby formalności po stronie uczelni.

Planowany termin wejścia w życie nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce to 1 stycznia 2026 r.