Coraz więcej dzieci ma trudność z właściwą interpretacją emocji — zarówno w mimice, jak i w głosie czy krótkiej sytuacji społecznej. Zjawisko, na które od lat zwracają uwagę psychologowie, po okresie pandemii stało się jeszcze bardziej widoczne. Odpowiedzią na ten problem jest aplikacja „Emocean”, stworzona przez interdyscyplinarny zespół informatyków i psychologów z Uniwersytetu Śląskiego. Narzędzie ma wspierać wczesne wykrywanie trudności oraz codzienny trening kompetencji emocjonalnych u najmłodszych.
- Rosnący problem: dlaczego dzieci coraz gorzej odczytują emocje?
- „Emocean” — aplikacja, która bada i trenuje emocje
- Efekt współpracy ekspertów: psychologów i informatyków
- Projekt z potencjałem rozwoju. Kolejne wersje już w planach
Rosnący problem: dlaczego dzieci coraz gorzej odczytują emocje?
Specjaliści zauważają, że zaburzenia w rozpoznawaniu emocji nie dotyczą wyłącznie najmłodszych, jednak to właśnie u dzieci są najbardziej widoczne w codziennych relacjach z rówieśnikami. Jak wyjaśniają badacze, świadomość społeczna tego problemu wciąż jest niewystarczająca.
Zwracają uwagę, że pandemia znacząco pogłębiła wcześniej obserwowane trudności. Wielomiesięczna izolacja, ograniczone kontakty społeczne i brak możliwości obserwowania naturalnych reakcji twarzy — choćby z powodu maseczek — sprawiły, że dzieci rozwijały się w warunkach sprzyjających deficytom emocjonalnym. U tych, które już wcześniej były na nie bardziej podatne, sytuacja potęgowała istniejące problemy.
To właśnie sygnały od pedagogów i psychologów szkolnych stały się impulsem do stworzenia narzędzia diagnostyczno-treningowego, które ułatwi wychwycenie trudności na wczesnym etapie.
„Emocean” — aplikacja, która bada i trenuje emocje
Nowa aplikacja składa się z dwóch komplementarnych modułów: diagnostycznego i treningowego.
Moduł testowy: szybka diagnoza trudności
Część testowa trwa około kilkunastu minut i może być wykonana na dowolnym urządzeniu podłączonym do internetu. Zawiera zestaw zadań polegających na rozpoznawaniu emocji na podstawie:
- zdjęć przedstawiających mimikę,
- nagrań głosu,
- krótkich filmów sytuacyjnych.
System analizuje zarówno poprawność odpowiedzi, jak i czas reakcji, tworząc szczegółowy profil kompetencji emocjonalnych. Opiekun otrzymuje przejrzysty raport, który wskazuje, które emocje sprawiają dziecku największą trudność.
Moduł treningowy: indywidualne ćwiczenia na co dzień
Druga część aplikacji została zaprojektowana jako codzienny trening dopasowany do wyników testu. Ćwiczenia trwają zaledwie kilka minut i obejmują różnorodne scenariusze — od pracy z mimiką po analizę intonacji głosu i sytuacji społecznych.
Twórcy zadbali również o dostępność narzędzia dla dzieci w spektrum autyzmu. Interfejs wyposażono w uproszczoną nawigację, łagodną kolorystykę oraz możliwość robienia krótkich przerw, co poprawia komfort korzystania z aplikacji.
Efekt współpracy ekspertów: psychologów i informatyków
Aplikacja „Emocean” powstawała przez około dwa lata jako wspólny projekt Instytutu Informatyki i Instytutu Psychologii Uniwersytetu Śląskiego. Informatycy opracowali warstwę technologiczną i elementy sztucznej inteligencji, natomiast psychologowie zadbali o merytoryczną jakość testów i ćwiczeń.
Zespół podkreśla, że narzędzie nie ma zastępować specjalistycznej diagnozy, lecz stanowić pierwszy krok — sygnał, że warto skonsultować się z psychologiem, zwłaszcza w regionach, gdzie dostęp do specjalistów jest ograniczony. Jasna i zrozumiała prezentacja wyników ma ułatwiać rodzicom i nauczycielom podejmowanie dalszych decyzji.
Projekt z potencjałem rozwoju. Kolejne wersje już w planach
„Emocean” jest dostępna online, co pozwala korzystać z niej w różnych środowiskach — w domu, w szkole, na świetlicy czy w gabinecie pedagoga. Taka elastyczność zwiększa szansę na szybkie udzielenie wsparcia dzieciom, które mogą mieć trudności w poruszaniu się po świecie emocji.
Zespół zapowiada dalszy rozwój programu. W planach są wersje skierowane do starszych grup wiekowych oraz rozbudowa funkcjonalności, tak aby narzędzie mogło towarzyszyć dzieciom na kolejnych etapach rozwoju społeczno-emocjonalnego.