Religia w szkole z nową podstawą programową. Kiedy nowe podręczniki?

• Episkopat przyjął nową podstawę programową
• Odpowiedź na współczesne wyzwania
• Kiedy nowy program nauczania i podręczniki?
• Nauka i wiara
• Związki chrześcijaństwa z kulturą
• Czego będą dotyczyły lekcje religii?
• Ważne zmiany w lekcjach religii

Episkopat przyjął nową podstawę programową

Nową podstawę programową nauczania religii w szkole zaprezentował w czwartek przewodniczący Komisji Wychowania Katolickiego KEP bp Wojciech Osial. Jej celem jest dostosowanie wychowania religijnego do współczesnych wyzwań: religijnych, kulturowych i społecznych - wyjaśnił.

- Nie jest prawdą, że ta nowa podstawa programowa jest reakcją na szkodliwe zmiany, jakie dokonały się w organizacji lekcji religii w szkole wprowadzone przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Kościół przede wszystkim troszczy się o człowieka i jako Kościół podejmowaliśmy od kilku lat intensywnie działania i refleksje nad potrzebą nowej podstawy programowej - wyjaśnił bp Osial.

Odpowiedź na współczesne wyzwania

Zaznaczył, że celem nowej podstawy jest dostosowanie wychowania religijnego do wyzwań współczesnych czasów: religijnych, kulturowych i społecznych. Nowa podstawa programowa ma pokazać wartość religii rzymskokatolickiej dla życia człowieka: wartość wychowawczą, kulturową, społeczną i patriotyczną.

Hierarcha podkreślił, że celem Kościoła jest całościowa formacja młodego człowieka, w którą zaangażowana ma być nie tylko szkoła, ale też parafia. Dlatego w podstawie programowej znalazło się rozróżnienie między wiedzą o religii przekazywaną podczas lekcji w szkole a katechezą formacyjną, która obywać się ma w parafii.

Przypomniał, że nad powstaniem dokumentu określającego kierunki katechezy parafialnej wciąż pracuje zespół roboczy ds. katechezy parafialnej pod kierownictwem bpa Artura Ważnego. Jednocześnie zastrzegł, że prace nad rozwojem katechezy parafialnej nie oznaczają rezygnacji z lekcji religii w szkołach.

Kiedy nowy program nauczania i podręczniki?

Bp Osial wyjaśnił, że prezentowana podstawa programowa jest dokumentem bazowym; obecnie trwają pracę nad przygotowaniem konkretnego programu nauczania, który ma zostać poddany konsultacjom w styczniu i lutym 2026 r. Poinformował, że nowe podręczniki mają być gotowe do 1 września 2027 r.

Nauka i wiara

Konsultor Komisji Wychowania Katolickiego KEP ks. prof. Paweł Mąkosa zaznaczył, że podstawa programowa ma odpowiadać na potrzeby i pytania uczniów. - Dlatego w tej podstawie programowej (...) jest bardzo wiele kwestii dotyczących powstania człowieka, powstania świata czy relacji nauki i wiary. To, o co dzisiaj nawet my, ludzie dorośli, często pytamy. Ale także chcemy ukazać antropologię chrześcijańską czy problemy takie, jak choćby istnienie zła na świecie (...). Chodzi o to, by odpowiedzieć młodym ludziom na ich pytania dotyczące sensu istnienia - mówił.

Związki chrześcijaństwa z kulturą

Według duchownego jednym z najważniejszych zadań, jakie spełniać mają lekcje religii w nowej odsłonie, ma być zaprezentowanie związków chrześcijaństwa z kulturą. - Podróżując po Europie czy po wielu miejscach na świecie widzimy, że nie zrozumiemy kultury, nie zrozumiemy literatury, architektury, malarstwa, rzeźby i wielu innych wytworów ludzkiej myśli, jeśli nie poznamy chrześcijaństwa. Chcemy przekazać młodym ludziom wiedzę, co chrześcijaństwo, co katolicyzm wniósł w historię i w cywilizację europejską i polską - stwierdził ks. Mąkosa.

Dodał, że lekcje religii w ujęciu nowej podstawy programowej mają być otwarte na wszystkich uczniów, także tych, którzy nie są chrześcijanami, ale chcą poznać chrześcijaństwo i Kościół katolicki.

Podkreślił, że kolejnym elementem mocno akcentowanym w nowej podstawie programowej będzie budowanie braterstwa w pluralistycznym świecie. - Wszyscy wiemy, że nasz świat jest bardzo pluralistyczny. Wszystko wskazuje na to, że będzie pluralistyczny coraz bardziej, ze względu na wiele różnych procesów, m.in. na migracje. Zadaniem lekcji religii jest przezwyciężanie stereotypów, przekazywanie rzetelnej wiedzy na temat innych religii, innych wyznań, innych kultur i pokazanie tych płaszczyzn, z których my możemy współpracować dla dobra ludzkości - zaznaczył.

Czego będą dotyczyły lekcje religii?

Przekazał, że pierwszy dział, który uczniowie będą przerabiać w szkole ponadpodstawowej, jest zatytułowany „Poszukiwania i dylematy młodego człowieka”.

- Chcemy pomóc młodym ludziom spojrzeć z perspektywy chrześcijańskiej na takie problemy jak samotność czy zagrożenie wojenne (...). Podstawa programowa stara się także spojrzeć na różne zagrożenia dla dzieci i młodzieży np. w kontekście zagrożeń dla wolności seksualnej. Chcemy pokazać, że Kościół jest także świadomy tego typu wyzwań i stara się na nie odpowiadać - powiedział.

Poinformował, że ostatni dział będzie ukazywał święta i tradycje katolickie, a więc skupi się na ukazaniu piękna i bogactwa katolickiej obrzędowości.

Ważne zmiany w lekcjach religii

W ostatnim czasie MEN wprowadziło zmiany w organizacji lekcji religii i etyki w szkołach. Pierwsze weszły w życie z początkiem poprzedniego roku szkolnego – 2024/2025. Od września zajęcia te mogą odbywać się w grupach międzyoddziałowych, a ocena z nich nie jest wliczana do średniej na świadectwie szkolnym.

Ostatnia zmiana weszła w życie 1 września br. - religia lub etyka odbywają się w wymiarze jednej godziny tygodniowo bezpośrednio przed lub po obowiązkowych zajęciach edukacyjnych. Wcześniej uczniowie mieli dwie godziny lekcji religii tygodniowo. Zasada nie obowiązuje w tych oddziałach szkoły podstawowej, w których – na 15 września tego roku szkolnego – wszyscy uczniowie uczęszczają na lekcje religii lub etyki. (PAP)