Kryzys zdrowia psychicznego na uczelniach. Dramatyczne dane: nawet 65% studentów zgłasza objawy lękowe

• Nawet 65% studentów doświadcza objawów lękowych. Ponad 20% zmaga się z depresją
• 5,5 mln zł na wsparcie psychologiczne. Ministerstwo stawia na programy celowane
• Wypalenie zawodowe dotyka co piątego naukowca. Winne są czynniki systemowe
• Zwiększenie nakładów na naukę albo kryzys będzie narastać
• Prekaryjne warunki pracy doktorantów. „Tego nie rozwiążą owocowe czwartki”
• Wysoki odsiew na 1. roku i potrzeba lepszego wsparcia studentów zagranicznych
• Studenci chcą korzystać z pomocy psychologicznej, ale narzekają na kryzysową interwencję
• Kryzys zdrowia psychicznego jako bariera rozwoju nauki

Nawet 65% studentów doświadcza objawów lękowych. Ponad 20% zmaga się z depresją

Wiceminister nauki Andrzej Szeptycki zaprezentował wyniki badań Uniwersytetu SWPS, które pokazują skalę problemów:

• 30–65% studentów zgłasza objawy zaburzeń lękowych,
• ponad 20% zmaga się z depresją,
• ok. 20% doktorantów doświadcza silnego niepokoju i bezsenności,
• 31% pracowników naukowych deklaruje różne formy zaburzeń psychicznych.

Według MNiSW wskaźniki te są znacznie wyższe niż w wielu innych krajach świata.

5,5 mln zł na wsparcie psychologiczne. Ministerstwo stawia na programy celowane

Resort nauki w latach 2024–2026 przeznaczy 5,5 mln zł na działania mające poprawić dobrostan psychiczny w środowisku akademickim.

Wśród najważniejszych programów znajdują się:

„Strefa Komfortu” – 1600 cykli psychoterapii dla studentów

Realizowany wspólnie z Parlamentem Studentów RP projekt umożliwił przeprowadzenie w 2024 r. 1600 darmowych cykli psychoterapii.

„PhDWell” – wsparcie dla doktorantów

Program Krajowej Rady Doktorantów ma wspierać młodych naukowców, którzy – jak wskazują eksperci – należą do najbardziej obciążonych grup w akademii.

Wypalenie zawodowe dotyka co piątego naukowca. Winne są czynniki systemowe

Prof. Wojciech Dragan, przewodniczący Komitetu Psychologii PAN, zwrócił uwagę, że:

• 20% pracowników naukowych doświadcza silnego wypalenia,
• szczególnie obciążone są: osoby na początku kariery, kobiety, akademicy łączący wiele ról, osoby na umowach krótkoterminowych.

Jego zdaniem kluczowe problemy mają charakter strukturalny, a nie indywidualny. Wśród nich wymienił:

• przeciążenie obowiązkami,
• presję ewaluacyjną,
• niepewność zatrudnienia,
• niedobór etatów,
• brak wsparcia instytucjonalnego.

Prof. Dragan podkreślił, że międzynarodowe badania jednoznacznie pokazują: „tam, gdzie zasoby rosną, dobrostan rośnie razem z nimi”.

Zwiększenie nakładów na naukę albo kryzys będzie narastać

Dr hab. Łukasz Gawęda z Instytutu Psychologii PAN apelował o zwiększenie finansowania nauki do poziomu 3% PKB. Jak zaznaczył, dalsze utrzymywanie niskich nakładów będzie pogłębiać kryzys zdrowia psychicznego w akademii.

Polecamy: PORADNIK OŚWIATOWY oraz KALENDARZ KSIĄŻKOWY NA 2026 ROK

Prekaryjne warunki pracy doktorantów. „Tego nie rozwiążą owocowe czwartki”

Dr hab. Łukasz Okruszek zwrócił uwagę na sytuację doktorantów, którzy często funkcjonują w stanie niepewnego zatrudnienia i mają ograniczony dostęp do stabilnych form wsparcia.

Według badacza takie warunki prowadzą do:

• osamotnienia,
• zaburzeń psychicznych,
• zwiększonego ryzyka wypalenia.

Podkreślił także, że proste inicjatywy wellness nie zastąpią zmian systemowych.

Wysoki odsiew na 1. roku i potrzeba lepszego wsparcia studentów zagranicznych

Dr hab. Janusz Uriasz z Polskiej Komisji Akredytacyjnej wskazał, że jedną z oznak problemów psychicznych jest duży odpływ studentów już na pierwszym roku.

Według PKA szczególnej opieki wymagają:

• studenci zagraniczni,
• studenci kształcący się zdalnie.

Studenci chcą korzystać z pomocy psychologicznej, ale narzekają na kryzysową interwencję

Przedstawiciel PSRP, Szymon Łakomy, powołał się na najnowsze badania organizacji. Wynika z nich, że:

• studenci pozytywnie oceniają sposób organizacji pomocy psychologicznej na uczelniach,
• negatywnie oceniają wsparcie interwencyjne, szczególnie interwencje, na które trzeba czekać nawet tydzień.

Kryzys zdrowia psychicznego jako bariera rozwoju nauki

Z przedstawionych danych i opinii ekspertów wynika jasno: obecny stan zdrowia psychicznego w środowisku akademickim jest nie tylko problemem społecznym, lecz także barierą rozwoju nauki i szkolnictwa wyższego.

Bez wzmocnienia finansowania, zmniejszenia presji systemowej i poprawy warunków pracy trudno będzie oczekiwać poprawy wskaźników dobrostanu akademików.