Edukacja

Zarówno widoczna, jak i niewidoczna niepełnosprawność, w tym neuroatypowość, jak ADHD czy ASD, niekoniecznie przeszkadza studentom w nauce. Przeszkody tworzy za to system uczelni wyższych - tak wynika z najnowszego raportu „Nauka dla wszystkich”, przygotowanego przez Uczelnię Łazarskiego, który powstał w ramach projektu realizowanego przy wsparciu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Raport stanowi istotny głos w debacie o dostępności studiów oraz zapobieganiu zjawisku drop-outu.

Konkurs „Doskonałość dydaktyczna”, organizowany przez NCBR, służy m. in. rozwijaniu kompetencji i kwalifikacji kadry akademickiej. Uczelnie, których projekty należą do najwyżej ocenionych, podpisały umowy o dofinansowanie. Budżet programu to 130 mln zł.

Ruszył nabór wniosków w konkursie dla szkół zawodowych „Profesjonalna Szkoła Roku”. Plebiscyt ma wyłonić najlepsze placówki prowadzące kształcenie zawodowe w 16 branżach. Konkurs organizuje Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, która jest polską narodową agencją unijnych programów edukacyjnych.

W ciągu ostatnich dwóch lat polskie szkolnictwo branżowe zostało poddane intensywnej modernizacji. Ministerstwo Edukacji Narodowej zapowiedziało wprowadzenie 15 nowych zawodów, obejmujących zarówno nowoczesne technologie, jak i rosnący obszar „zielonych zawodów”. Resort podkreśla, że zmiany powstały w ścisłej współpracy z przedstawicielami rynku pracy i odpowiadają realnym potrzebom gospodarki

W Polsce aż 40% rodzin nie ma żadnych zasad dotyczących korzystania z internetu, a dzieci spędzają online ponad cztery godziny dziennie. Nowy rządowy program „Cyfrowe Mosty”, przygotowany przez Centralny Ośrodek Informatyki, ma pomóc dorosłym lepiej wspierać najmłodszych w cyfrowym świecie.

Mimo zapowiadanych zmian w Karcie Nauczyciela, kwestia wynagrodzeń za godziny ponadwymiarowe wciąż budzi poważne wątpliwości. Nowelizacja, która ma uporządkować zasady rozliczeń, sama może wymagać kolejnej poprawki — zwłaszcza w zakresie definicji gotowości do pracy. Okazuje się bowiem, że to, co dla pracownika w kodeksie jest standardem, w przypadku nauczycieli zyskuje zupełnie inne znaczenie.

Posłowie chcą przywrócić zapis, który promował szkolne schroniska młodzieżowe jako bazę noclegową podczas wycieczek szkolnych. Ministerstwo Edukacji odpowiada: decyzja należy do organizatora, a schroniska nadal mogą być wybierane. W Polsce działa dziś 298 takich obiektów.

Rząd opublikował projekt ustawy dotyczącej wygaszania specjalnych rozwiązań dla obywateli Ukrainy, obowiązujących od wybuchu wojny. Dokument zakłada istotne zmiany w systemie oświaty – w tym utrzymanie wsparcia dla uczniów z Ukrainy do końca roku szkolnego 2025/2026, a także nowe zasady zatrudniania nauczycieli i asystentów międzykulturowych.

Środki z Funduszu Pomocy przeznaczone na wsparcie edukacji dzieci z Ukrainy w polskich szkołach będą dostępne jedynie do końca 2025 roku. Samorządy mają obowiązek je wykorzystać i prawidłowo rozliczyć, a niewykorzystane pieniądze, wraz z naliczonymi odsetkami, wrócą do budżetu państwa. Szkoły powinny już przygotowywać dokumenty i procedury rozliczeniowe.

Sejm przyjął ustawę budżetową na 2026 rok, zatwierdzając jednocześnie 3-procentowe podwyżki dla nauczycieli. Choć rząd podkreśla stabilność finansów publicznych, eksperci i środowisko oświatowe wskazują, że symboliczna waloryzacja nie rozwiąże problemu niskich wynagrodzeń, szczególnie wśród początkujących pedagogów, których pensje pozostaną niewiele wyższe od płacy minimalnej.

Kończy się program „Laptop dla nauczyciela”. Tylko do końca grudnia 2025 r. można realizować bony na zakup sprzętu. Od 1 stycznia 2026 r. niewykorzystane środki wygasną.

Od stycznia do czerwca 2026 r. w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych na Mazowszu realizowana będzie kampania społeczna „Jestem sobą. Wiem, jak korzystać z wolności. Wybieram życie wolne od narkotyków, alkoholu i przemocy”. Jej partnerem jest Kuratorium Oświaty w Warszawie, a organizatorem Komenda Wojewódzka Policji z siedzibą w Radomiu we współpracy z Mazowieckim Centrum Polityki Społecznej. Kampanii towarzyszy konkurs na plakat lub logotyp promujący ideę życia bez uzależnień.

Obowiązkowa matura z matematyki stanowi trudne wyzwanie dla wielu uczniów. Czy jest szansa na modyfikację aktualnych zasad? Do kilku resortów skierowano w tej sprawie dezyderat.

Już wkrótce ruszy nowy kierunek studiów licencjackich – ochrona ludności i obrona cywilna – tworzony wspólnie przez Akademię Sztuki Wojennej, Akademię Pożarniczą oraz Akademię Policji w Szczytnie. To pierwsza w Polsce tak szeroka międzyuczelniana inicjatywa, której celem jest przygotowanie profesjonalnych kadr do zarządzania kryzysowego i bezpieczeństwa publicznego.

Strategia Rozwoju Szkolnictwa Wyższego 2025-2035 jest szansą na to, aby polskie uczelnie odzyskały lub wzmocniły prestiż na arenie międzynarodowej i stały się miejscem, w którym młodzi ludzie mogą zdobyć wiedzę i umiejętności potrzebne do rozwoju własnej kariery oraz polskiej gospodarki. Konsultacje, które rozpoczęły się na Śląsku, to tylko początek drogi – teraz wiele zależy od środowiska akademickiego, które może aktywnie uczestniczyć w tworzeniu dokumentu i podzielić się swoim pomysłem na przyszłość szkolnictwa wyższego w Polsce.

Plebiscyt na Młodzieżowe słowo roku 2025 wybrały właściwie dwa słowa: szponcić i szpont. Co to właściwie oznacza? Jaka była lista słów branych pod uwagę w konkursie? O komunikacji wśród młodzieży opowiada Prof. Anna Wileczek.

Jednostki samorządu terytorialnego mogą już rozliczać środki z Funduszu Pomocy przeznaczone na materiały edukacyjne dla uczniów z Ukrainy. Zgodnie z nowelizacją ustawy o wsparciu obywateli Ukrainy, niewykorzystane środki muszą zostać zwrócone do 30 marca 2026 roku, a odsetki trafiają na wydzielony rachunek w Banku Gospodarstwa Krajowego.

Rząd ma zająć się projektem nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, który przywróci doktorantom możliwość otrzymania zapomogi w trudnej sytuacji życiowej. Zmiana ma wejść w życie 1 stycznia 2026 roku i – co ważne – nie obciąży budżetu państwa.

Już w styczniu rozpoczną się ferie zimowe w roku szkolnym 2025/2026. Co z przedszkolakami? Czy w placówkach publicznych dzieci mają zapewnioną opiekę? Jak funkcjonują tzw. zerówki?

Choć ustawodawca poszerza katalog osób uprawnionych do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, dane ZUS nie pozostawiają złudzeń: przywilej ten z roku na rok kurczy się. Maleje liczba pobierających świadczenie, a rosnąca przeciętna wypłata nie jest w stanie zatrzymać procesu wygaszania tego rozwiązania. Co pokazują statystyki i dlaczego kompensówka powoli staje się reliktem dawnych czasów?

Choć nowelizacja przepisów dotyczących wynagrodzeń za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe miała raz na zawsze zamknąć temat, w praktyce otworzyła kolejne pola do sporu. Eksperci podkreślają, że poprawka – choć potrzebna – nie rozwiązuje wszystkich problemów, a samorządy i dyrektorzy mogą interpretować ją różnie.

Trwają zapisy na półkolonie zimowe, podczas których uczniowie poznają m.in. tajniki programowania. Warsztaty odbędą się w małych miejscowościach. Celem projektu jest bowiem wyrównywanie szans edukacyjnych.

Niż demograficzny jest już za progiem. I choć jeszcze niedawno największym problemem MEN były brak kadry i niespodziewany napływ uczniów z Ukrainy, to teraz trzeba już myśleć o tym, jak uniknąć likwidacji placówek i zapewnić pracę nauczycielom.

Coraz więcej dzieci ma trudność z właściwą interpretacją emocji — zarówno w mimice, jak i w głosie czy krótkiej sytuacji społecznej. Zjawisko, na które od lat zwracają uwagę psychologowie, po okresie pandemii stało się jeszcze bardziej widoczne. Odpowiedzią na ten problem jest aplikacja „Emocean”, stworzona przez interdyscyplinarny zespół informatyków i psychologów z Uniwersytetu Śląskiego. Narzędzie ma wspierać wczesne wykrywanie trudności oraz codzienny trening kompetencji emocjonalnych u najmłodszych.

Nowy projekt podstaw programowych dla przedszkoli wywołał gorącą dyskusję w środowisku oświatowym. Dokument, który trafił na biurko minister edukacji Barbary Nowackiej, został określony przez część ekspertów jako „szkodliwy dla dzieci”. Autorzy projektu odpierają zarzuty i przekonują, że proponowane zmiany mają urealnić wymagania oraz lepiej dopasować je do potrzeb najmłodszych.