Karta Nauczyciela do zmiany: trwają prace. Czy nowe uprawnienia wejdą w 2025 r.?

• Projekt ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw
• Karta Nauczyciela zmiany: nagrody jubileuszowe
• Karta Nauczyciela zmiany: urlop dla poratowania zdrowia na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową
• Karta Nauczyciela zmiany: godziny ponadwymiarowe
• Karta Nauczyciela zmiany: studenci będą mogli wcześniej pracować jako nauczyciele
• Karta Nauczyciela zmiany: mentor musi mieć więcej praw
• Karta Nauczyciela zmiany: zastępstwa
• Karta Nauczyciela zmiany: polepszenie sytuacji nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe
• Karta Nauczyciela zmiany: komisje dyscyplinarne
• Karta Nauczyciela zmiany: odprawy emerytalne
• Karta Nauczyciela zmiany: równość bez względu na podstawę prawną zatrudnienia
• Kiedy zmiany wejdą w życie?

Na stronie internetowej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów opublikowano informacje w zakresie projektu ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Numer projektu: UD199). Związek Nauczycielstwa Polskiego nie kryje radości. Na stronie ZNP w komunikacie z dnia 19 lutego 2025 r. ZNP podkreśla się, że cześć z postulatów ZNP może być niebawem spełnionych, bo założenia projektu nowelizacji KN przedstawiono w dokumencie umieszczonym w „Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów”. To kolejny ważny krok w reformie edukacji. Podkreśla się, że: "W grudniu 2024 r. nastąpiło podsumowanie dotychczasowych prac zespołu (grupy nie kończą jeszcze pracy) i ministerstwo poinformowało o przyjęciu do realizacji części zgłaszanych postulatów. Teraz poznaliśmy szczegółowe założenia nowych przepisów – przypomina Głos Nauczycielski. – O tym, że postulaty ZNP trafia pod obrady rządu wiceminister Henryk Kiepura poinformował również podczas niedawnego spotkania ze związkami zawodowymi dotyczącego wynagrodzeń w 2025 r.".

Autopromocja

Zmiany mają głównie nastąpić w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2024 r. poz. 986, z późn. zm.), ale i w innych aktach prawnych związanych z tą ustawą. Po co zmiany? To oczywiste. Chodzi o zatrzymanie nauczycieli w zawodzie a wręcz podniesienie prestiżu zawodu nauczyciela przez zapewnienie nauczycielom korzystniejszych niż obecnie rozwiązań zawartych w pragmatyce zawodowej nauczycieli, w szczególności w zakresie:

• wynagradzania,
• awansu zawodowego,
• oceny pracy nauczycieli,
• doskonalenia zawodowego nauczycieli,
• odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli,
• uprawnień do nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych,
• czasu pracy,
• ochrony stosunku pracy nauczycieli.

Ponadto zachodzi potrzeba doprecyzowania niektórych przepisów pragmatyki zawodowej w celu wyeliminowania przypadków ich niewłaściwego stosowania. Prawo musi być przecież spójne, w innym wypadku są trudności z jego skutecznym stosowaniem i dochodzi do niepotrzebnych sporów, również przed sądem. Da się tego uniknąć. Czy się uda? Zobaczymy. Póki co skupimy się na omówieniu założeń do projektu zmian w KN. Później projekt musi być przyjęty przez rząd, musi trafić do Sejmu, Senatu a w ostateczności ustawa musi uzyskać podpis Prezydenta. Nie wydaje się, że prace będą na tyle szybkie, że ten podpis złoży ewentualnie Prezydent Andrzej Duda, raczej nowo wybrany już Prezydent RP.

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw

Zespół do spraw pragmatyki zawodowej nauczycieli, w skład, którego wchodzą przedstawiciele strony rządowej, organizacji związkowych oraz ogólnopolskich organizacji jednostek samorządu terytorialnego prowadzi wzmożone prace nad reformą zatrudnienia nauczycieli. Takich zmian, jak proponowane aktualnie nie było do lat!

Autopromocja

Arkusze maturalne Matura 2025 Matematyka
Zakres podstawowy

Sprawdź

Karta Nauczyciela zmiany: nagrody jubileuszowe

Od dawna ZNP sygnalizuje potrzebę uregulowania kwestii nagród jubileuszowych. Proponuje się ujednolicenie rozwiązań w zakresie nagrody jubileuszowej przysługującej nauczycielom z rozwiązaniami przewidzianymi dla pracowników samorządowych, do których należą m.in. pracownicy administracji i obsługi szkół. Regulacje dotyczące nagród jubileuszowych dla pracowników samorządowych są korzystniejsze niż analogiczne regulacje określone dla nauczycieli. Nauczyciele za 40 lat pracy otrzymują nagrodę jubileuszową w wysokości 250% wynagrodzenia miesięcznego, natomiast pracownikowi samorządowemu po 40 latach pracy przysługuje nagroda jubileuszowa w wysokości 300% wynagrodzenia miesięcznego. W przypadku nauczycieli nagroda jubileuszowa za 40 lat pracy jest ostatnią nagrodą jubileuszową, natomiast pracownikom samorządowym przysługuje nagroda jubileuszowa również po 45 latach pracy w wysokości 400% wynagrodzenia miesięcznego.

Karta Nauczyciela zmiany: urlop dla poratowania zdrowia na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową

ZNP chce umożliwienia nauczycielom, którym do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok, skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową. Obecnie nabycie uprawnień do wcześniejszej emerytury uniemożliwia nauczycielom skorzystanie z urlopu dla poratowania zdrowia, mimo że nie zamierzają oni korzystać z uprawnień do emerytury przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego.

Karta Nauczyciela zmiany: godziny ponadwymiarowe

Proponuje się uregulowanie w KN przypadków, w których nauczyciel zachowuje albo traci prawo do wynagrodzenia za przydzielone ale niezrealizowane godziny ponadwymiarowe, oraz określenie sposobu ustalania liczby godzin ponadwymiarowych w tygodniach, w których przypadają dni usprawiedliwionej nieobecności w pracy nauczyciela lub dni ustawowo wolne od pracy, oraz w tygodniach, w których zajęcia rozpoczynają się lub kończą w środku tygodnia.

Karta Nauczyciela zmiany: studenci będą mogli wcześniej pracować jako nauczyciele

Proponuje się skrócenie do jednego roku szkolnego okresu zatrudnienia nauczyciela posiadającego wymagane kwalifikacje, ale nieposiadającego stopnia awansu zawodowego, na podstawie umowy o pracę na czas określony – zmiana ta ma na celu zachęcenie młodych absolwentów studiów do podejmowania pracy w zawodzie nauczyciela, umożliwiając wcześniejszą niż obecnie stabilizację zatrudnienia.

Karta Nauczyciela zmiany: mentor musi mieć więcej praw

Proponuje się wzmocnienie roli mentora przydzielanego nauczycielowi odbywającemu przygotowanie do zawodu nauczyciela, co pozytywnie wpłynie na jakość wsparcia udzielanego nauczycielowi przez mentora.

Karta Nauczyciela zmiany: zastępstwa

W założeniach opisano problem wyeliminowania przypadków przydzielania nauczycielom zastępstw za nieobecnych nauczycieli do realizacji w czasie, w którym powinni oni realizować zajęcia w ramach obowiązującego ich tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć.

Karta Nauczyciela zmiany: polepszenie sytuacji nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe

Niezwykle istotne jest równe traktowanie pracowników. Stąd tak istotne jest ujednolicenie tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli praktycznej nauki zawodu z tygodniowym obowiązkowym wymiarem godzin zajęć nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe, w związku z tym że obecne zróżnicowanie tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć pomiędzy tymi stanowiskami nie znajduje uzasadnienia, a ponadto powoduje poczucie niesprawiedliwości wśród nauczycieli praktycznej nauki zawodu i jest źródłem problemów szkół z pozyskiwaniem do pracy tych nauczycieli;

Karta Nauczyciela zmiany: komisje dyscyplinarne

Kolejna sprawa do zmiany to wyłączenie możliwości delegowania przez wojewodów na kuratorów oświaty zadań związanych z powoływaniem komisji dyscyplinarnych dla nauczycieli, powoływaniem i nadzorowaniem rzeczników dyscyplinarnych oraz innych zadań wojewodów określonych w rozdziale 10 ustawy – Karta Nauczyciela, dotyczących odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli. W powszechnym odczuciu równoczesne wykonywanie funkcji organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołami i placówkami oraz funkcji przypisanych organowi, przy którym działa komisja dyscyplinarna, budzi wątpliwości co do obiektywizmu takiego organu. Ponadto wykonywanie przez kuratorów oświaty zadań dotyczących odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli utrudnia realizację ich ustawowych zadań;

Karta Nauczyciela zmiany: odprawy emerytalne

Po zakończeniu świadczenia pracy w zawodzie nauczyciela, nauczyciele muszą mieć zagwarantowane pewne świadczenia finansowe. Proponuje się ujednolicenie rozwiązań w zakresie odpraw emerytalno-rentowych nauczycieli z rozwiązaniami przewidzianymi dla pracowników samorządowych, w tym pracowników administracji i obsługi szkół. Obecnie odprawy emerytalno-rentowe, które otrzymują pracownicy administracji i obsługi szkół, są korzystniejsze niż odprawy przewidziane dla nauczycieli;

Karta Nauczyciela zmiany: równość bez względu na podstawę prawną zatrudnienia

Ochrona przedemerytalna powinna być w jednolity sposób uregulowana dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania i nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Zgodnie bowiem z dotychczasowym orzecznictwem sądów pracy art. 39 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465, z późn. zm.) reguluje wyłącznie zakaz wypowiadania umów o pracę i nie ma zastosowania do nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania. Taki stan rodzi zarzuty nieuzasadnionego różnicowania sytuacji prawnej nauczycieli ze względu na podstawę ich zatrudnienia, tj. umowę o pracę lub mianowanie.

Kiedy zmiany wejdą w życie?

Na chwilę obecną dopiero planowany jest termin przyjęcia projektu przez RM. Ma to być II kwartał 2025 r.