Nowe przepisy dla doktorantów. Trwają prace nad nowelizacją ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz niektórych innych ustaw [PROJEKT UDER70]

• Nowe przepisy dla doktorantów. Trwają prace nad nowelizacją ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz niektórych innych ustaw [PROJEKT]
• Zawieszenie kształcenia w szkole doktorskiej
• Stypendium albo zasiłek – nie oba naraz
• Utrzymany dostęp do infrastruktury uczelni po zakończeniu studiów

W piątek, 20 czerwca 2025 r. w wykazie prac legislacyjnych rządu pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz niektórych innych ustaw (UDER70). Celem tego projektu jest wprowadzenie zmian dotyczących statusu doktoranta.

Autopromocja

Nowe przepisy dla doktorantów. Trwają prace nad nowelizacją ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz niektórych innych ustaw [PROJEKT]

Projekt przewidywać będzie zmiany związane z zasadami zawieszania kształcenia przez doktoranta w szkole doktorskiej, podlegania systemowi ubezpieczeń społecznych i wypłaty świadczeń z tego tytułu oraz zagwarantowanie dalszego dostępu do infrastruktury badawczej po zakończeniu kształcenia.

Zawieszenie kształcenia w szkole doktorskiej

Obecne przepisy umożliwiają zawieszenie kształcenia w szkole doktorskiej wyłącznie w przypadku urlopów związanych z rodzicielstwem. To powoduje liczne problemy – doktoranci nie mają jasnej podstawy prawnej do przerwania nauki w razie choroby, sytuacji losowej czy konieczności wyjazdu.

Projekt ustawy zakłada wprowadzenie zmian, które zobowiążą uczelnie i inne instytucje prowadzące szkoły doktorskie do:

Autopromocja

Arkusze maturalne Matura 2025 Matematyka
Zakres podstawowy

Sprawdź

• określenia w regulaminach przypadków, w których doktorant może zawnioskować o zawieszenie kształcenia z innych przyczyn niż rodzicielstwo (np. choroba, opieka nad członkiem rodziny, trudna sytuacja życiowa),
• wskazania procedury składania i rozpatrywania wniosków – wraz z możliwością zgłaszania zastrzeżeń do decyzji,
• wprowadzenia maksymalnego limitu 12 miesięcy zawieszenia kształcenia z powodów innych niż rodzicielstwo – w całym okresie studiów doktoranckich,
• wstrzymania wypłaty stypendium w czasie takiego zawieszenia (chyba że przerwa wynika z niezdolności do kształcenia – wówczas przysługiwać będzie zasiłek chorobowy lub rehabilitacyjny),
• zamrożenia wszystkich ustawowych terminów – np. na złożenie planu badawczego, ocenę śródokresową czy złożenie rozprawy.

Co ważne, sposób rozpatrywania takich wniosków nie będzie regulowany przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego, a zasady te uczelnie ustalą w swoich regulaminach – po uzgodnieniu z samorządem doktorantów.

Dodatkowo projekt przewiduje przepis przejściowy: doktoranci, których kształcenie było zawieszone przed wejściem w życie nowych przepisów, będą mogli dokończyć przerwę na dotychczasowych zasadach – bez wliczania jej do 4-letniego limitu pobierania stypendium.

Stypendium albo zasiłek – nie oba naraz

Aktualnie doktoranci formalnie zachowują prawo do stypendium nawet w czasie niezdolności do kształcenia, ale nie mają prawa do świadczeń z systemu ubezpieczeń społecznych. Opłacają składki, lecz nie mogą korzystać z zasiłku chorobowego ani świadczenia rehabilitacyjnego.

Nowelizacja przewiduje objęcie doktorantów obowiązkowym ubezpieczeniem chorobowym, a także zmianę przepisów tak, by nie można było jednocześnie pobierać stypendium i świadczenia chorobowego lub zasiłku z tytułu macierzyństwa.

Utrzymany dostęp do infrastruktury uczelni po zakończeniu studiów

Złożenie rozprawy doktorskiej formalnie kończy kształcenie w szkole doktorskiej, co często oznacza utratę dostępu do laboratoriów, komputerów, licencji czy innych zasobów niezbędnych do przygotowania się do obrony. Projektowana nowelizacja zakłada zmiany także w tym zakresie. Podmioty prowadzące szkoły doktorskie zostaną zobowiązane do:

• określenia zasad bezpłatnego udostępniania infrastruktury badawczej i informatycznej osobom, które ukończyły szkołę doktorską, ale jeszcze nie uzyskały stopnia doktora,
• przyjęcia stosownych uchwał w ciągu 6 miesięcy od wejścia w życie ustawy, które zapewnią kontynuację wsparcia dla tych osób do momentu obrony.

Za projekt odpowiedzialne jest Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Osobą odpowiedzialną za opracowanie projektu jest sekretarz stanu w MNiSW Karolina Zioło-Pużuk. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to III kwartał 2025 r.