REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czas pracy nauczyciela podczas wycieczki szkolnej

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Anna Dryja
Jak rozliczać czas pracy nauczyciela podczas wycieczki szkolnej?
Jak rozliczać czas pracy nauczyciela podczas wycieczki szkolnej?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Udział nauczycieli w wycieczce szkolnej w charakterze opiekunów? Czy można żądać od nauczycieli składania oświadczeń, że w czasie wycieczki będą pracowali w ramach 40-godzinnego tygodnia pracy?

Czas pracy nauczyciela po uchwale Sądu Najwyższego

Uchwała Sądu Najwyższego z 26 lutego 2025 r. (III PZP 3/24) wprowadziła przełomowe zmiany w rozliczaniu czasu pracy nauczycieli, także w związku z ich udziałem w wycieczkach szkolnych. Sąd Najwyższy jednoznacznie stwierdził, że każda praca wykonywana przez nauczyciela ponad tygodniową normę 40 godzin jest pracą w godzinach nadliczbowych w rozumieniu Kodeksu pracy i powinna być odpowiednio rozliczana – poprzez dodatkowe wynagrodzenie lub czas wolny.

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

Karta Nauczyciela nie zawiera odrębnych rozwiązań prawnych w zakresie czasu pracy nauczycieli w przypadku realizacji zajęć w formach innych niż te, które odbywają się na terenie szkoły (np. w trakcie wycieczek lub innych imprez wyjazdowych). Zatem w tej kwestii zastosowanie mają ogólne normy czasu pracy nauczycieli wynikające z art. 42 ust. 1 i 2 oraz art. 42c ust. 1 Karty Nauczyciela, zgodnie z którymi czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień w 5-dniowym tygodniu pracy.

W ramach tego czasu nauczyciel realizuje:

  • pensum (zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, uczestniczy w części ustnej egzaminu maturalnego, prowadzi zajęcia na kwalifikacyjnych kursach zawodowych);
  • inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły (m.in. zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów, uczestniczy w egzaminie ósmoklasisty, egzaminie zawodowym, egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe, egzaminie potwierdzającym kwalifikacje w zawodzie i egzaminie maturalnym – z wyjątkiem części ustnej, jest zobowiązany do dostępności w szkole w wymiarze 1 godziny tygodniowo, a w przypadku nauczyciela zatrudnionego w wymiarze niższym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć – w wymiarze 1 godziny w ciągu 2 tygodni);
  • zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym.
Ważne

Udział nauczycieli w wycieczce szkolnej w charakterze opiekunów należy traktować jako zajęcia wynikające z zadań statutowych szkoły, jakie nauczyciel zobowiązany jest realizować w ramach obowiązującego go 40-godzinnego tygodnia pracy.

REKLAMA

Ewidencja czasu pracy nauczycieli

Obowiązek ewidencji czasu pracy, w tym rozliczania godzin ponadwymiarowych i nadliczbowych, spoczywa na pracodawcy, czyli dyrekcji szkoły. Jednak zgodnie z przepisami Karty Nauczyciela ewidencja czasu pracy nauczyciela prowadzona przez szkołę dotyczy głównie zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych (pensum), które są odnotowywane w dziennikach lekcyjnych lub dziennikach zajęć (art. 42 ust. 7a Karty Nauczyciela). Inne czynności (np. przygotowanie do zajęć, sprawdzanie kartkówek, udział w wycieczkach) nie są zawsze rejestrowane w taki sam, szczegółowy sposób, choć Sąd Najwyższy wyraźnie wskazał, że również one wliczają się do czasu pracy i – jeśli przekraczają tygodniową normę – powinny być rozliczane jako godziny nadliczbowe.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ważne

Sąd Najwyższy uznał, że realizowanie przez nauczycieli innych czynności wynikających z zadań statutowych szkoły, np. udział w wycieczkach szkolnych, jest wliczane do czasu pracy i jeśli powoduje przekroczenie tygodniowej normy, to powinno być rozliczane jako godziny nadliczbowe.

Należy podkreślić, że w postępowaniach sądowych o wynagrodzenie za godziny nadliczbowe obowiązuje ogólna reguła procesowa, zgodnie z którą to pracownik żądający zapłaty takiego wynagrodzenia musi udowodnić zasadność swoich roszczeń. Brak pełnej ewidencji czasu pracy utrudnia nauczycielowi udowodnienie swych twierdzeń co do pracy w godzinach nadliczbowych i jej wymiaru. Istnieje jednak możliwość skorzystania z innych środków dowodowych niż ewidencja, w tym także zeznań świadków, prywatnych notatek nauczyciela czy opinii biegłego. Brak dokumentacji czy zaniedbania w jej prowadzeniu przez pracodawcę powodują przerzucenie ciężaru dowodów na niego i to pracodawca w takim przypadku będzie miał obowiązek wykazać, że pracownik nie pracował w takim wymiarze czasu pracy, jak twierdzi (postanowienie SN z 12 kwietnia 2023 r., II PSK 104/22, oraz postanowienie SN z 8 maja 2020 r., II PK 81/19).

W związku z tym w sytuacji, gdy nauczyciel przekroczy tygodniową normę 40 godzin, należy wypłacić mu wynagrodzenie za godziny nadliczbowe lub udzielić czasu wolnego zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, które – według uchwały Sądu Najwyższego – mają tu zastosowanie.

Czy można żądać od nauczycieli składania oświadczeń?

Warto pamiętać, iż żądanie od nauczycieli oświadczeń, że godziny opieki nad uczniami podczas wycieczki mieszczą się w 40-godzinnym tygodniu pracy, nie jest dopuszczalne ani skuteczne prawnie. O prawie do wynagrodzenia za nadgodziny decyduje faktyczny czas pracy. Dyrektor szkoły powinien prowadzić rzetelną ewidencję czasu pracy i rozliczać nadgodziny zgodnie z przepisami Kodeksu pracy.

Pobieranie takich oświadczeń nie znajduje uzasadnienia w przepisach prawa ani w świetle uchwały Sądu Najwyższego. Oświadczenie nauczyciela nie może zastąpić rzeczywistego rozliczenia czasu pracy. Jeśli nauczyciel przekroczył tygodniową normę 40 godzin pracy, przysługuje mu wynagrodzenie za nadgodziny, niezależnie od złożonego oświadczenia. Wymuszanie lub sugerowanie podpisywania takich oświadczeń przez nauczycieli może być uznane za próbę obejścia prawa, a w przypadku sporu sądowego takie oświadczenie nie będzie skuteczne i nie pozbawi nauczyciela prawa do roszczeń o wynagrodzenie za nadgodziny.

Powołane orzeczenia sądów:

  • uchwała SN z 26 lutego 2025 r. (III PZP 3/24)
  • postanowienie SN z 12 kwietnia 2023 r. (II PSK 104/22)
  • postanowienie SN z 8 maja 2020 r. (II PK 81/19)

Szczegółowe informacje znajdziesz w INFORLEX.PL »»»

Opracowano na podstawie artykułu, którego autorką jest Anna Dryja, specjalista w zakresie prawa pracy i prawa oświatowego

oprac. Wioleta Matela-Marszałek
Zapisz się na newsletter
Od żłobka do studiów. Egzaminy, testy wiedzy, zmiany programowe i świadczenia pieniężne. Wszystko, co ważne dla nauczycieli, uczniów i rodziców, znajdziesz w naszym newsletterze.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Edukacja
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowelizacja Karty Nauczyciela. Wprowadzono zmiany w naliczaniu godzin ponadwymiarowych. Ale to nie wszystko...

Nowelizacja Karty Nauczyciela, wprowadzająca zmiany w naliczaniu godzin ponadwymiarowych, od dłuższego czasu jest przedmiotem intensywnych kontrowersji i dyskusji w środowisku szkolnym (zarówno wśród nauczycieli, jak i dyrektorów). W odpowiedzi na liczne apele i wątpliwości, MEN zdecydowało się w czwartek na wydanie oficjalnego komunikatu, mającego na celu wyjaśnienie i doprecyzowanie założeń.

Komunikat MEN: dyrektor szkoły może przydzielić nauczycielowi inne zajęcia jeżeli ten nie może zrealizować godzin ponadwymiarowych

Nauczyciel, który nie może zrealizować zaplanowanych godzin ponadwymiarowych, bo np. klasa wyjechała na wycieczkę, może mieć przydzielone inne zajęcia. Wtedy zachowa prawo do wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe – wyjaśniło MEN. Wskazało, że organizacja pracy szkoły należy do dyrektora.

Poziom hałasu spada o 8–10 decybeli, czyli subiektywnie dla ucha o połowę. Granty, które wyciszają szkoły

Coraz częściej mówi się o potrzebie ciszy w szkołach. To nie przypadek. W świecie, w którym uczniowie od najmłodszych lat żyją wśród dźwięków, ekranów i nieustannego pobudzenia, możliwość wyciszenia staje się równie ważna jak dobra dieta czy ruch. Coraz więcej pedagogów zwraca uwagę, że hałas nie jest jedynie uciążliwością – to czynnik wpływający na emocje, koncentrację i relacje społeczne.

Dyrektor szkoły bez konkursu? Od 1 września 2025 r. nowe zasady przedłużania kadencji

Możliwość przedłużenia kadencji dyrektora szkoły bez konkursu jest odpowiedzią na postulaty samorządów. Obowiązkowe konkursy często prowadziły do czasochłonnych procedur. Co się zmieniło od 1 września 2025 r.? Na jaki okres można powierzyć to stanowisko?

REKLAMA

Cisi pracownicy, głośne żądania. Związkowcy ZNP walczą o godne płace w szkołach

Pracownicy niepedagogiczni to niedoceniany, lecz niezbędny filar polskiej oświaty – bez ich pracy szkoły i przedszkola nie mogłyby funkcjonować. Związkowa Alternatywa domaga się co najmniej 20-procentowych podwyżek, urlopów regeneracyjnych i zmian w finansowaniu wynagrodzeń. Zdaniem związkowców obecne zarobki są nieadekwatne do rosnącego zakresu obowiązków.

Rewolucja czy ewolucja? Przyszłość wynagrodzeń nauczycieli w Polsce

Polska szkoła stoi dziś przed poważnym wyzwaniem – jak dostosować system wynagradzania nauczycieli do realiów XXI wieku i dynamicznie zmieniających się warunków społecznych, demograficznych oraz gospodarczych. Minister edukacji Barbara Nowacka przekonuje, że zmiany są nieuniknione, ale muszą być przeprowadzone rozsądnie i etapami. Priorytetem ma być stabilność zatrudnienia i godne warunki pracy dla nauczycieli, przy jednoczesnym zachowaniu równowagi finansów publicznych.

85 wypadków dziennie! Tak wygląda szkoła w Polsce

Twoje dziecko idzie do szkoły, a Ty zakładasz, że tam jest najbezpieczniej. Niestety, rzeczywistość wygląda inaczej. Coraz częściej to właśnie szkolne korytarze, sale gimnastyczne i boiska stają się miejscem groźnych urazów. Eksperci ostrzegają: nawet zwykła przerwa czy lekcja wychowania fizycznego może skończyć się wizytą u w szpitalu.

Dlaczego Dzień Edukacji Narodowej obchodzimy 14 października?

Pierwsze na świecie ministerstwo oświaty powstało w Polsce. Projekt "Komissyi nad edukacją młodzi szlacheckiej dozór mającej" wyprzedzał o wiele lat rozwiązania innych państw w przedmiocie edukacji. Dziś Dzień Edukacji Narodowej obchodzimy w rocznicę powołania Komisji Edukacji Narodowej w 1773 r. Przed 1982 r. był to Dzień Nauczyciela.

REKLAMA

Szkoła bez jedynek? Nauczyciele biją na alarm: boją się rodziców bardziej niż uczniów

Czy w podstawówkach nie będzie już stawiania jedynek? Jeśli tak, to nie dlatego, że uczniowie nagle zaczęli mieć same piątki. Powód jest znacznie mniej budujący — to strach. Strach nauczycieli przed rodzicami, którzy z byle jakiej jedynki potrafią zrobić aferę na pół szkoły. Dyrektorzy, zamiast wspierać pedagogów, coraz częściej sugerują, że lepiej „nie psuć atmosfery”. A jedynki? Te stają się w szkołach… niemile widziane.

Jak funkcjonuje system godzin ponadwymiarowych w polskiej oświacie?

Godziny ponadwymiarowe od lat budzą kontrowersje w polskim systemie edukacji. Brak jednoznacznych regulacji prawnych sprawia, że w różnych placówkach nauczyciele są rozliczani z tych godzin w odmienny sposób. W październiku 2025 roku Związek Nauczycielstwa Polskiego podjął rozmowy z Ministerstwem Edukacji i Nauki, aby wyjaśnić te niejasności i domagać się klarownych wytycznych.

REKLAMA