Rząd przywraca zapomogi dla doktorantów. Nowe wsparcie już wkrótce w szkołach doktorskich

Zapomogi dla doktorantów wracają po latach. Rząd przyjął projekt zmian

We wtorek, 10 grudnia, Rada Ministrów zaakceptowała projekt nowelizacji ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Dokument, przygotowany przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, przywraca doktorantom możliwość otrzymywania zapomóg w nagłych, trudnych sytuacjach życiowych, takich jak choroba, zdarzenia losowe czy problemy rodzinne.

– Od dłuższego czasu do ministerstwa docierały sygnały, że obowiązujące przepisy nie zawierają wyraźnej podstawy prawnej do przyznawania doktorantom zapomóg w sytuacjach nagłych, takich jak ciężka choroba czy inne zdarzenia losowe. To w oczywisty sposób ograniczało możliwości realnego wsparcia w momentach kryzysu. Kilka miesięcy temu przystąpiliśmy do pracy i dziś możemy pochwalić się rezultatami – zaznacza Marcin Kulasek, minister nauki i szkolnictwa wyższego.

To długo oczekiwana zmiana – po reformie szkolnictwa wyższego z 2019 r. zapomogi oraz część świadczeń socjalnych dla doktorantów zostały zlikwidowane, co wielokrotnie krytykowały środowiska akademickie.

Kto będzie mógł wypłacać zapomogi?

Projekt zakłada, że zapomogi dla doktorantów będą mogły przyznawać wszystkie jednostki prowadzące szkoły doktorskie, w tym:

• uczelnie publiczne,
• instytuty Polskiej Akademii Nauk,
• instytuty badawcze,
• instytuty międzynarodowe,
• Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego.

Środki na ten cel będą pochodzić wyłącznie ze środków własnych instytucji, rozumianych szeroko jako środki pozostające w ich dyspozycji, w tym m.in. wpływy z komercjalizacji wyników badań, opłat za studia oraz innej działalności dydaktyczno-edukacyjnej. Oznacza to, że rozwiązanie nie generuje dodatkowych kosztów dla finansów publicznych.

Ile razy doktorant może otrzymać zapomogę?

Wsparcie ma mieć charakter wyjątkowy, dlatego zapomoga będzie mogła zostać przyznana:

• maksymalnie dwa razy w roku akademickim,
• na podstawie regulaminu ustalonego przez rektora lub dyrektora instytutu w porozumieniu z samorządem doktorantów.

Dzięki temu każda szkoła doktorska będzie mogła dostosować procedury do swoich możliwości oraz specyfiki środowiska.

Co zmieniło się po reformie z 2019 roku?

Szkoły doktorskie funkcjonują od 1 października 2019 r., zastępując wcześniejsze studia doktoranckie. Reformie towarzyszyło podniesienie minimalnego stypendium doktoranckiego, jednak zrezygnowano wówczas ze wsparcia socjalnego w formie zapomóg.

Przez ostatnie lata pojawiały się postulaty, aby przywrócić taką formę pomocy – głównie z powodu licznych sytuacji losowych, w których doktoranci pozostawali bez możliwości szybkiego uzyskania wsparcia finansowego.

Kiedy nowe przepisy zaczną obowiązywać?

Nowelizacja wejdzie w życie 14 dni po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.

Oznacza to, że szkoły doktorskie będą mogły bardzo szybko wdrożyć regulaminy i rozpocząć wypłacanie zapomóg.

Co oznacza to dla doktorantów?

Przywrócenie zapomóg to ważny krok w odbudowie systemu wsparcia socjalnego doktorantów. Pozwoli na:

• szybką reakcję w nagłych zdarzeniach losowych,
• zwiększenie bezpieczeństwa finansowego doktorantów,
• uzupełnienie systemu stypendialnego funkcjonującego w szkołach doktorskich.

To także odpowiedź na postulaty środowiska akademickiego, które wskazywało na potrzebę zwiększenia stabilności ekonomicznej młodych naukowców.